Mavzu. Bozor sharoitlarida sifat va raqobatbardoshlik. 1 Sifat XXI asr bo’sag’asida raqobatning umumjahon maydoni

2-jadval
2015-2017 yillarda “Toshkent yog’-moy kombinati” OAJ QK faoliyatining umumiy nisbiy ko’rsatkichlari (ming. so’m)

№	Ko’rsatkichlar	2015	2016	2017	2017 yilda 2015 yilga nisbatan o’sish %
1.	Korxona mol-mulkining o’rtacha qiymati	15980400	16667389	17894474	112
2.	Mahsulot ishlab chiqarish hajmi	28963117	29834172	31133071	108
3.	Yalpi foyda	2098728	3362309	2112236	105
4.	Mol-mulkning har bir so’miga nisbatan ishlab chiqarilgan mahsulot hajmi	1,87	1,76	1,73	92
5.	Mol-mulkning har bir so’midan olingan yalpi foyda	0,13	0,20	0,12	92

Endi e’tiboringizni jadvalga qaratmoqchimiz. Ushbu jadvalda “Toshkent yog’-moy kombinati” OAJ QK aktivlarining dinamik va tarkibiy o’zgarish ko’rsatkichlari tahlil qilingan. Jadvldan ko’rinib turganidek, korxonaning uzoq muddatli aktivlari yildan-yilga oshib borgan. Bu xususida yuqorida ham qisqacha to’xtalib o’tilgan bo’lib, asosiy sabab sifatida korxona faoliyatiga investitsiyalar va kapital qo’yilmalarning tobora ortib borayotganligini ko’rsatish mumkin. Biroq, aylanm aktivlar masalasiga keladigan bo’lsak, bu borada 2006 yilda o’sishga 2007 yilda kamayishga

8 - MAVZU. FAOLIYATNI TAKOMILLASHTIRISH JARAYONIGA TA'MINOTCHILARNI JALB QILISH.
1.Ta'minotchilar bilan shartnoma asosida hamkorlik qilish.
2.Ta'minotchilarni o'qitish va rag'batlantirish.
3.Ta'minotchilarni nazorat qilish.
4.Ta'minotchilar faoliyatini attestatsiyalash va baholash.


1.Ta'minotchilar bilan shartnoma asosida hamkorlik qilish.
Ta'minotchilarnng raqobati. Uzoq vaqt davomida rivojlangan davlatlardagi korxonalar o'z faoliyatini ta'minotchilar sonini oshirishga yo'naltirdilar. Bunday yondashuv mol yetkazib berish narxlari va shartlarini belgilash bo'yicha kelishuvlarda ta'minotchilarning raqobatiga asoslandi. Ta'minotchilardan biri mahsulot yetkazib berish shartlari, mahsulot sifati bilan bog'liq qiyinchiliklarga duch kelganda, ko'p sonli ta'minotchilarning mavjudligi tanlash imkonini beradi. Bundan tashqari, bu joriy ishlab chiqarish rejasida ko'zda tutilmagan ishlab chiqarish hajmini oshirish masalalarini hal qilishga imkon beradi.
Ta'minotchilar sonining qisqarishi. Ko'p sonli ta'minotchilarning ustunliklari o'zini oqlamagan darajada qimmatga tushdi. Buyurtmalarni joylashtirish va nazorat qilish bilan shug'illanuvchi xodimlar soni va yo'l qo'yiladigan xatolar soni ta'minotchilar soniga bevosita bog'liq.
Agar korxonalar yuqori sifatli mahsulot ishlab chiqarishni maqsad qilishsa, u ta'minotchilarga shunday yuqori talablarni qo'yadiki, natijada yetkazib berish masalalari bilan shug'illanuvchi sifat sohasidagi mutaxassislar sonining yetishmasligi tufayli ularning sonini cheklashga majbur bo'ladi. Bu ayniqsa, murakkab komplektlanuvchi buyumlarga ega bo'lgan yangi texnologiyali ishlab chiqarishlar hamda ilmtalab xizmatlar sohasiga xos.
Sotib olingan materiallar va detallarning kirish nazoratini kuchaytirish o'ziga xos yo'nalish hisoblanadi.
Biroq kirish nazorati bir qator sabablarga ko'ra sifatni ta'minlay olmaydi:

1. 
   Katta ishlab chiqarish hajmida har bir detalning kirish nazoratini amalga oshirish iqtisodiy jihatdan samarasiz hisoblanadi.
   
2. 
   Yoppasiga nazorat kamchiliklardan xoli bo'lmagani tufayli nazorat qilinadigan barcha detallarning yaroqliligini kafolatlamaydi.
   
3. 
   Ko'p hollarda sifat shunday sinov yo'llari bilan tekshirilishi mumkinki, ulardan so'ng mahsulotni ishlatib bo'lmaydi.
   

Sifatga talablarning doimiy o'sishi ta'minotchilar tomonidan mahsulot ishlab chiqarish jarayonlarini uzluksiz boshqarishni zaruratga aylantirdi. Ta'minotchilar o'rnatilgan talablarga mos kelmaydigan mahsulot ishlab chiqarish imkoniyatini bartaraf qilgan holda sifatni boshqarishga qodir bo'lishlari kerak. Buning uchun hamkorlikning butun davrida ta'minotchilar va iste'molchilarning mustahkam hamkorligi talab qilinadi.