Mavzu: “Bozor iqtisodiyoti sharoitida narxning shakllanishi.” Reja: Raqobatning mohiyati, shakllari va usullari

2. Monopoliyaning vujudga kelishi sababi va tavsifiga ko’ra:

a) tabiiy monopoliya;

b) legal monopoliya;

v) sun‘iy monopoliya.

Tabiiy monopoliya – korxonaning texnologik xususiyatlari sababli mahsulotga bo’lgan talbni qondirish raqobat mavjud bo’lmagan sharoitda samaradorlik amalga oshiruvchi tovar bozorining holatidir. Bunda ishlab chiqarish hajmi ko’payadi, tovar birligiga to’g’ri keluvchi xo’jalik xarajatlari kamayib boradi.

Legal (qonuniy) monopoliya – bu qonuniy tarzda tashkil etiluvchi monopolistik holatdan iborat. Ular tarkibiga himoya qiluvchi qo’yidagi monopoliya shakllarini kiritish mumkin: