Mavzu: Boshqaruv tafakkurining evolyutsiyasi

Horijiy menejment monopolistik kapitalizm davrida vujudga kelgan. Uning shakillanishidan oldin boshqaruv vazifalarining ajratlishi, unga hos bo'lgan boshqaruv mehnatining tarqalishi, unga maxsus nazariy asos yaratilishiga ehtiyoj o'sishi yuz berdi. Menejment nazariyasining asoschilari Teylor,Ford, Gilbert, Emerson, Fayol va boshqalardir.

Teylor kishi aql-zakovatiga katta e'tibor bergan. Masalan, u korxona ustasi quyidagi to'qqiz sifatga ega bo'lishi kerakligini ta'kidlagan:

• 1)aql-zakovatga
• 2)ma'lum ma'lumotga
• 3)ish tajribasiga
• 4)odobga
• 5)g'ayratga
• 6)ziyraklikka
• 7)halollikka
• 8)to'gri fikr yuritishga
• 9)yaxshi salomatlikka

Ayniqsa Teylor ish jarayonlarini tashkil etish ishlashning maqbul usullarini tanlash va ishga qo'yishga alohida e'tibor berardi. U tomonida quyidagi 8ta boshqarish bo'yicha vazifalar alohida ajratilgan :

• 1.Ishlarni bajarish va taqsimlash tartibi
• 2.Chizmalar va qo'llanmalarni tuzish
• 3.Vaqtni meyorlash va haq to'lash
• 4)Intizomga rioya qilish
• 5)Ish uslublarini belgilash
• 6)Uskunalar ish tartibiga rioya qilish
• 7)Uskunalarni ta'mirlash va saqlash
• 8)Sifatni nazorat qilish.

XX asrning 20-yillaridan menejment rivojlanishining yirik kapitalistik ishlab chiqrish ehtiyojlariga asoslangan yangi bosqichi boshlandi. Nazariyotjilar Teylorizmni nisbatan moslashuvchan tizim bilan almashtirishga harakat qildilar. Ular boshqarishning sotsiologik va psixologik jihatlariga e'tibor berib, ularni ilmiy menejment tarkibiga kiritdilar. Davlat va iqtisodiyotni boshqarish nazariyasining ayrim jihatlari sharqning iqtisodiy g'oya rivojlanishiga hissa qo'shgan yirik allomalar va davlat arboblari -Farobiy, Ibn Sino, Hos -Hojib , Bobur, Alisher Navoiy asarlarida yoritilgandir.

Hozirgi kunda boshqaruv fikrining rivojlanishi aniq tendentsiyalar, strategiyalar va kuchga erishdi. Menejment atrof-muhitning jarayoni va mahsuli bo'lip, boshqaruv tushunchasi o'z e'tiborini inson omiliga, uning muammo-maslalarini hal etishga va tashkiliy, uslubiy usullariga qaratdi. Bugungi kunda hammani qiynab kelayotgan Covid-19 pandemiyasi sharoitida barcha davlat rahbarlari ham o'z boshqaruviga katta o'zgartirishlar kiritdi. Barcha sohalarni inqirozdan asrab qolish, insonlarni, xalqni qashshoqlikdan asrash uchun misli ko'rilmagan mablag'lar sarflamoqd. Nafaqat hukumatlar, tadbirkorlar ham o'z faoliyatlarida katta o'zgarishlar va yangiliklar kiritmoqdalar. Ularning maqsadlari qo'lostidagilarning yordami bilan davlat, tashkilot tuzumlarining faoliyatini bardavomligini saqlab qolishdir.

• Hozirgi kunda boshqaruv fikrining rivojlanishi aniq tendentsiyalar, strategiyalar va kuchga erishdi. Menejment atrof-muhitning jarayoni va mahsuli bo'lip, boshqaruv tushunchasi o'z e'tiborini inson omiliga, uning muammo-maslalarini hal etishga va tashkiliy, uslubiy usullariga qaratdi. Bugungi kunda hammani qiynab kelayotgan Covid-19 pandemiyasi sharoitida barcha davlat rahbarlari ham o'z boshqaruviga katta o'zgartirishlar kiritdi. Barcha sohalarni inqirozdan asrab qolish, insonlarni, xalqni qashshoqlikdan asrash uchun misli ko'rilmagan mablag'lar sarflamoqd. Nafaqat hukumatlar, tadbirkorlar ham o'z faoliyatlarida katta o'zgarishlar va yangiliklar kiritmoqdalar. Ularning maqsadlari qo'lostidagilarning yordami bilan davlat, tashkilot tuzumlarining faoliyatini bardavomligini saqlab qolishdir.

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!