12
Yilning beshinchi oyi qanday ataladi? Iyul tartib bo`yicha nechanchi oy va sana
ma’lum bo`lsa, haftaning kunini aniqlaydilar va aksincha, haftaning kunlari ma’lum bo`lsa,
bu kun oyning qaysi sanasiga to`g`ri kelishini aniqlaydilar va hokazo.
Tabel – kalendarning qanday tuzilganini qarab chiqqandan keyin bugungi sanani va
haftaning kunini bilgan holda o`quvchilarga mustaqil ravishda shu kalendar namunasida
o`tayotgan oy uchun kalendar tuzishni topish foydalidir. Bunday ish bolalarning joriy yil
kalendarini mustaqil tuzishlarini osonlashtiradi. Bolalar tuzilgan kalendar bo`yicha quyidagi
savollarga javob beradilar.
Bu yil 1-yanvar, 8-mart, 1-sentabr, 8-dekabr haftaning nechanchi kuniga to`g`ri keladi
(bular qanday bayramlar)?
Yanvar, may, dekabr yilning nechanchi oylari?
Yilda uchinchi (to`qqizinchi, o`n birinchi) bo`lib keluvchi oyning nomini ayting?
Yozgi kanikullar 1-iyundan boshlanib, 1-sentabrgacha davom etadi. Kalendarlardan
biling-chi, yozgi kanikullar necha kun davom etarkan?
Bunday savollarni yana davom ettirish mumkin.
Yilda oylarning kelish tartibi tasavvurini mustahkamlash maqsadida rim raqamlari
bilan (I dan XII gacha) yozish kiritiladi.
Sutka tushunchasi sutkaning bolalarga tanish bo`laklari bo`lgan ertalab, kunduzi,
kechqurun, tun tushunchalari orqali kiritiladi. Undan tashqari, vaqtinchalik ketma-ketlikka
tayanadilar: o`tgan kuni, kecha, bugun, ertaga, ertadan keyin.
O`qituvchi yagona tabel-kalendarni qarashga qaytib, bolalarga kalendardagi sanalar
sutkalarni ifodalanishini, sutkalar, kechasi soat 12 dan boshlanishini tushuntirish kerak.
Soat va minut bilan tanishishga bag`ishlangan birinchi darsdayoq vaqt o`lchovlari
orasidagi munosabatlarga aytiladi: bir sutka 24 soatdan, 1 soat 60 minutdan iborat.
Yuqorida aytilganidek, mehnat darslarida harakatlanadigan strelkali esa bir katta
chiziqchadan ikkinchi katta chiziqchadan 1 soatda o`tishini aylandi.
Shuning uchun katta strelkasi, kichik strelka esa soat strelkasi deyiladi. Shundan
keyin o`qituvchi bolalarga vaqt hisobi kechasi soat 12 dan yoki kunduzi soat 12 dan
boshlanishi aytadi. Bunda ikkala strelka 12 ni ko`rsatadi.
Soat modeli yordamida bir qator shunday amaliy mashqlar bajarish kerakki, bunda
bolalar o`z siberblatlarda berilgan vaqtni ko`rsatadilar. Asosiy e’tiborni vaqtni soat va
minutlardan aniqlanishining turli ifodalanishiga qaratish kerak. Masalan, 6 dan 45 minut
o`tdi yoki chorakam yetti, 9 dan 30 minut o`tdi yoki 10 ta kam 10 va hokazo.
”Vaqt o`lchovlari” mavzusiga doir masalalar tabel-kalendar va soat modeli
yordamida yechiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |