Mavzu: Borland C++ Builderda kompanentalar tavsifi Reja kirish

MoveUp buyrug’i orqali Standard dan tepaga joylashtiramiz va OK ni bosamiz. Endi System sahifasi Standard, sahifasidan oldin joylashgan bo’ladi. Xuddi shuningdek komplnentalarni MoveUp va MoveDown buyruqlari, joylashish ketma-ketligini o’zgartirish mumkin.

25-rasm. Komponentalar palitrasini o’rnatish oynasi.
Yaratilayotgan ilova, ya’ni yangi loyixa ustida ishlash dialog oynasini, ya’ni boshlang‘ich formani qurishdan boshlanadi.
Boshlang‘ich forma Form1 formasining hususiyatlarini o‘zgartirish hamda unga extiyojga qarab kerakli komponentalarni (kiritish va chiqarish maydonlar, buyruqli tugmalar) ni o‘rnatish orqali yaratiladi.
Formaning hususiyatlari (1-jadval) uning tashqi ko‘rinishi, o‘lchamlari, sarlavha matni hoshiyasining ko‘rinishini belgilaydi. Forma va uning komponentalari hususiyatlari va qiymatlarini o‘zgartirish uchun Object Inspector oynasidan foydalaniladi. Bu oynaning yuqori qismida ob’ektning nomi hamda hususiyatlarining joriy vaqtdagi qiymatlari ko‘rsatiladi. Properties (xususiyati) qistirmasining chap kolonkasida ob’ektning hususiyatlari, o‘ng tomonda esa ularning qiymatlari keltiriladi.
Formaning (mform ob’ektining) hususiyatlari 1-jadval

Hususiyat	Mazmuni
Name	Formaning nomi. Dasturda formaning nomi formani boshqarish va forma komponentalariga murojaat qilish uchun foydalaniladi.
Caption	Sarlavha matni
Width	Formaning kengligi
Height	Formaning balandligi
Top	Formaning yuqori chegarasidan ekranning yuqori chegarasigacha bo‘lgan masofa
Left	Formaning chap chegarasidan ekranning chap chegarasigacha bo‘lgan masofa
BorderStyle	Chegaraning ko‘rinishi. Chegara oddiy (bsSizeable), ingichka (bs Single) bo‘lishi yoki umuman bo‘lmasligi (bsNone) mumkin. Agar oynaning chegarasi oddiy bo‘lsa, uni foydalanuvchi sichqonchadan foydalanib, o‘zgartirish mumkin. Ingichka chegarali oyna o‘lchamlarini o‘zgartirib bo‘lmaydi. Agar chegara bo‘lmasa, u holda ekranga sarlavhasiz oyna chiqarilishi mumkin. Bunday oynaning holati va o‘lchamlarini dasturning ishi mobaynida o‘zgartirish mumkin emas.
BorderIcons	Oynani boshqarish tugmalari. Xususiyatinig qiymati dasturning ishi davomida foydalanuvchilar qaysi tugmalardan foydalanish mumkinligini ko‘rsatadi. Hususiyatning qiymati biSystemMenu, biMinimaze, biMaximaze va biHelp hususiyatlarining qiymatlarini aniqlash orqali beriladi. biSystemMenu xususiyati ixchamlash va sistema tugmalariga, biMinimaze— ixchamlash tugmasiga, biMaximaze — kengaytirish tugmasiga, biHelp — ma’lumotnomalarni chiqarish tugmasi bilan ishlashga ruxsat beradi.
Icon	Dialog oynasi sarlavhasidagi sistema menyusini chaqirishni anglatuvchi nishon.
Color	Fon rangi. Rangni uning nomini ko‘rsatib yoki operatsion sistemaning ranglari gammasiga bog‘lab qo‘yish orqali belgilash mumkin. Ikkinchi holda ranglar joriy ranglar sxemasi bo‘yicha aniqlanadi va operatsion sistemaning ranglar sxemasi o‘zgarganda o‘zgaradi.
Font	Shrift. Forma sirtida "ko‘rsatilmaganda ham" foydalaniladigan joriy shrift. Formaning xususiyati o‘zgartirilganda forma sirtida joylashgan komponentalarning Font xususiyati avtomatik tarzda o‘zgaradi, ya’ni komponentalar formadan Font xususiyatini meros qilib oladi.

Forma yaratishda birinchi navbatda caption (sarlavha) xususiyatining qiymatini o‘zgartirish lozim. Bizning misolimizda "Form1" matning "yugurish tezligi" bilan almashtirish kerak. Buning uchun Object Inspector oynasida sichqoncha tugmasini