Мавзу: болаларда диқҚатсизлик ва гиперактивлик диагностикаси ва психокоррекцияси

 
ДИҚҚАТНИНГ АСОСИЙ ХУСУСИЯТЛАРИ 
Диққат
нинг 
барқа 
рорлиги 
Диққат 
нинг 
бўли 
ниши
Диққат 
нинг 
тақсим 
ланиши
Диққат 
нинг 
кўчиши
Диққат 
нинг 
беқа 
рорлиги

---

16 
 
1.2. 
Психологияда диққатнинг ривожланиши, бузилиши ва диққат 
етишмовчилиги синдроми ва гиперактивлик муаммосининг 
ўрганилиши. 
Диққат муаммоси психологияда кенг ўрганилганлигини унинг инсон 
ҳаёти ва фаолиятида муҳим аҳамият касб этиши билан изоҳлаш мумкин.
Диққатнинг ривожланиши хусусида Л.С.Выготский боланинг илк ёшида 
табиий диққат ривожланишини айтиб, бу ихтиёрсиз диққат сифатида намоён 
бўлади деб тушунтирган. Бу диққат тури боланинг 4,5-5 ёшига қадар 
сайқалланиб боришини эътироф этган.
А.Н.Леонтьев эса Л.С.Выготскийнинг қарашларига асосланиб, 
қуйидаги ғояни илгари суради: 
1.
Ташқи бавосита диққат табиий диққатга нисбатан тезроқ ўсиб бориб, 
мактаб ёшида келиб секинлашиш ҳолати юз беради. Чунки ташқи 
бевосита диққат ички бавоситага айланиб боради. 
2.
Ихтиёрий ва ихтиёрсиз диққат хусусиятлари ўртасидаги фарқланиш 
мактабгача ёшда бошланиб, мактаб ёшида максимум даражага етади. 
Сўнгра тенглашиш юз беради. 
Л.С.Выготский бола ҳаётининг биринчи кунидаёқ диққатни чақирувчи 
«қўш стимул» тамойилига қўшилади.

---

17 
1.
Ҳаётнинг биринчи ҳафтасида оирентировка рефлекси боладаги 
ихтиёрсиз диққатнинг объектив, туғма белгиси. 
2.
1 ёшнинг охирида ориентировка тадқиқотчилик фаолияти ихтиёрий 
диққат ривожланишининг воситаси. 
3.
Ҳаётнинг 2 йилида. Катталарнинг нутқ кўрсатмалари асосида 
ихтиёрий диққатнинг куртакчалари пайдо бўлади. 
4.
2-
3 ёш. Ихтиёрий диққатнинг бирламчи белгилари яхши 
ривожланишига олиб келади. 
5.
4,5-
5 ёш. Катталарнинг мураккаб кўрсатмалари асосида диққатнинг 
йўналтириш қобилиятига эга бўлади. 
6.
5-
6 ёш. Ўзига кўрсатма бериш асосида ихтиёрий диққат-элементлари 
шаклланади (ташқи қўшимча воситалар ёрдамида). 
7.
Мактаб ёши. Ирода асосида ихтиёрий диққат ривожанади. 
 
Психологлар томонидан олиб борилган тадыиыотлар асосида 
диққатнинг самарадорлигини таъминлашга таъсир кўрсатувчи омиллар 
қуйидагилардан иборат; 
1.
Ташқи қўзғатувчиларнинг таъсири 
2.
Контраслик 
3.
Интенсивлик 
4.
Қўзғатувчининг давомли таъсири 
5.
Объектнинг ҳаракати. 
1.1.
Ички ҳолатга боғлиқлиги 
1.2.
Ҳиссиётга боғлиқлиги 
1.3.
Қизиқиш. 
1.4.
Эгалланган таэрибага боғлиқлиги 
1.5.
Фаолиятни тўғри ташкил этиш.