Mavzu: Biznes va tadbirkorlik subʼektlarida marketing faoliyatini tashkil etish. Biznes va tadbirkorlik subʼektlariga xizmat koʼrsatuvchi bozor infratuzilmalari. Biznes va tadbirkorlikda tavakkalchilik

Tavakkalchilikni taqsimlash, odatda, tadbirkorlik firmasining aktivlarini 
taqsimlash 
yo‘l
i bilan amalga oshiriladi 
Mulk tadbirkor oilasining turli a’zolari nomiga 
o‘t
kaziladi yoki shu maqsad 
uchun yaratilgan korporatsiya va trast firmalari nomiga 
o‘t
kaziladi. Bunda bir 
maqsad atrofida birlashgan tadbirkor oilasining a’zolari yoki 
yaqin 
aloqada 
bo‘l
gan tadbirkorlarning guruhi (shirkat, korporatsiya, konsern va boshqa) 
tavakkalchilik qilish oqibatida ko‘rilishi mumkin bo‘l
gan foyda va zararlarni 
o‘z
aro 
taqsimlaydilar.
 
Tavakkalchilikni taqsimlash orqali kamaytirish usullaridan biri 
–
diversifikatsiyalashdir. Uning mohiyati bir-
biri bilan bog‘liq bo‘l
gan turli xildagi 
faoliyat ko‘rinishlari o‘rtasida kapital quyilmalarni va tovar
-moddiy resurslarni 
taqsimlashdan iborat. Agar tavakkalchilik oqibatida bir faoliyat turidan zarar 
ko‘rilsa, boshqasidan ko‘rilgan foyda hisobidan uni qoplash mumkin.
Diversifikatsiyalash ishlab chiqarish, tijorat va investitsiya faoliyati sohalarida 
tavakkalchilikning darajasini kamaytirish imkonini yaratadi. Uni diversifikatsiyalash 
quyidagi 
yo‘l
lar bilan amalga oshirilishi mumkin: 
kapital sarflarni bir nechta faoliyat turlariga 
bo‘l
ib sarflash; 
har xil turdagi yuqori daromad keltiradigan qimmatli qog‘ozlarga investitsiya 
qilish; 

---

17 
moddiy-
texnik ta’minoti bo‘yicha tashqi sheriklarning sonini ko‘paytirish;
turli sigmentlarni o‘amrab olgan bozor va iste’molchilarning talab
iga mos 
tovarlar ishlab chiqarish; 
bozor konyukturasi va iste’molchilar sigmentiga mos keluvchi turli baho 
siyosatini yuritish; 
yuk tashuvchi turli transport subyektlarining xizmatidan foydalanish; 
tovar-moddiy zahiralarni bir nechta joyda 
bo‘l
ib asrash va hokazo. 
Amaliyotda diversifikatsiyalash tavakkalchilikni faqat kamaytirishi emas, 
aksincha oshirishi ham mumkin. Tadbirkor 
o‘z
mablag‘ini samarasiz ishlab chiqarish 
faoliyatiga sarflagan tao‘dirda 
tavakkalchilik ehtimoli ortadi. 
Tavakkalchilikni birlashtirish ikki yoki undan ortiq korxonalarning qo‘shilishi 
natijasida sodir 
bo‘l
adi va buning natijasida yangi tashqil topgan korxona 
dastlabkilariga qaraganda ko‘p aktivga ega bo‘l
adi. Tavakkalchilik xatarlarini 
pasaytirish 
yo‘l
ida tadbirkorlarning 
o‘z
kapitallarini birlashtirishi, ular o‘rtasida 
olingan foydani va zararlarni 
bo‘l
ish imkonini yaratadi. Ushbu holat korxonani 
tavakkalchilikdan butunlay holi qilmaydi, lekin uning xatar darajasini bir muncha 
pasaytirishga yordam beradi. 
 
Tayanch iboralar: 
tavkkalchilik, siyosiy, 
iqtisodiy
, ijtimoiy, tavakkalchilikni 
baholash, neytralizatsiya mexanizmi, sug‘urta, ixtiyoriy majburiy.
 
Asosiy savollar 
 
1.
Biznes va tadbirkorlikda 
tavakkalchilik tushunchasi va uni boshqarish 
2.
Biznes va tadbirkorlikda
tavakkalchilikni baholash usullari 
3.
 
biznes va tadbirkorlikda 
tavakkalchilikni kamaytirish yo‘llari