Mavzu: Bir bosh bo‘lakli gaplar

Mavzu: Ergashgan qo‘shma gaplar
Ergashgan qo‘shma gaplar - Qismlari ergashtiruvchi bog‘lovchilar yoki shunday bo‘glovchi vazifasidagi so‘zlar yordamida bog‘langan qo‘shma gaplar .

Bunday qo‘shma gap qismlari o‘zaro hokim-tobe munosabatda bo‘ladi . Ergashgan qo‘shma gaplar tarkibida nechta gap bo‘lishidan qat`i nazar , doimo ikki qismdan tashkil topadi : 1) bosh gap 2) ergash gap .

Bosh gap – mazmuni izohlanayotgan gap . Ergash gap – bosh gapning mazmunini izohlab kelayotgan gap . Bu jihatdan ergashgan qo‘shma gaplar so‘z birikmalariga o‘xshab ketadi . So‘z birikmasining tarkibi ham doim ikki xil so‘zdan – hokim va tobe so‘zdan tashkil topadi . M: ulkan daraxt , sinfga kirmoq , sekin gapirmoq .

Bunda : ulkan , sinfga , sekin – ergash so‘z . Daraxt , kirmoq , gapirmoq – hokim so‘z .

Ergashgan qo‘shma gaplar qolipi . - bosh gap - ergash gap

Bosh so‘z ergash so‘zdan oldin ham , keyin ham kelaverishi mumkin .

M: Shuni bilingki , bitta so‘zning tig‘i yuzta shamshirdan o‘tkirroqdir .

Bunda : Shuni bilingki – bosh gap .

Bitta so‘zning tig‘i yuzta shamshirdan o‘tkirroqdir – ergash gap .

Qolipi . –ki

Erta eksang , erta o‘rasan . Qolipi . –sa