Mаvzu: Biosfera va mikroorganizmlar ekologiyasi

Antibiotiklarning oziq sifatida qo’llanishi.1940 yildan boshlab antibiotiklar hayvon kasalliklarini davolash va uning oldini olishda keng turda qo’llanilmoqda; antibiotiklar kam miqdorda (davolash dozasidan 10—15 marta kam) yem-hashakka qo’shib hayvonlarga berilsa, ularning tez o’sishi aniqlandi. Keyingi yillarda SSSR da va chet mamlakatlarda antibiotiklarning bunday xususiyati keng o’rganilib, qishloq xo’jaligi mollarini, ayniqsa yosh mollarni va jo’jalarni tez ustirishda stimulyator sifatida qo’llaniladigan bo’ldi, shu sababli hozirgi vaqtda hammasi bo’lib ishlab chiqariladigan antibiotiklarning 30—50 protsenti oziq sifatida ishlatiladi, chunki ular hayvon ozig’iga qo’shib berilsa, molning o’rtacha vazni 15—20 protsent oshadi

Rizosfera bakteriyalari. O‘simliklar ildizi ta’siri ostidagi zona rizosfera deyiladi. Rizosfera mikroorganizmlari ildizlar yuzasida va o‘simlik ildizlariga bevosita taqalib turadigan tuproqda ko‘plab rivojlanadi. N. A. Krasilnikov ma’lumotiga ko‘ra, makkajo‘xori, kungaboqar, soya va boshqa ekinlar rizosferasidagi mikroorganizmlar soni kontrol erlardagiga qaraganda 5-10 baravar ko‘p bo‘lar ekan. Rizosferada 3 ta zona farq qilinadi:

• Rizosfera bakteriyalari. O‘simliklar ildizi ta’siri ostidagi zona rizosfera deyiladi. Rizosfera mikroorganizmlari ildizlar yuzasida va o‘simlik ildizlariga bevosita taqalib turadigan tuproqda ko‘plab rivojlanadi. N. A. Krasilnikov ma’lumotiga ko‘ra, makkajo‘xori, kungaboqar, soya va boshqa ekinlar rizosferasidagi mikroorganizmlar soni kontrol erlardagiga qaraganda 5-10 baravar ko‘p bo‘lar ekan. Rizosferada 3 ta zona farq qilinadi:
• 1) mikrofloraga nihoyatda boy bo‘lgan ildizlar yuzasi;
• 2) ildizlarga taqalib turadigan tuproqning yupqa qatlami;
• 3) ildizlar yuzasidan 0,5-1mm narida bo‘lgan haqiqiy rizosfera zonasi. Bu zonada mikroorganizmlar uchun oziq ko‘p bo‘ladi.
• Rizosfera zonalarida mikroorganizmlar juda ko‘p miqdorda bo‘ladi, o‘simliklarning rivojlanish fazalariga qarab, ularning soni ham o‘zgarib turadi. Odatda, urug‘lar unishidan to gullash davrigacha mikroorganizmlar soni ortib boradi, gullash davrida kamayadi. Zamburug‘lar, aktinomitsetlar va sellyulozani parchalovchi bakteriyalar soni esa gullash davrida ortadi. Rizosferada ko‘pincha spora hosil qilmaydiganlardan: psevdomonaslar, mikobakteriyalar, radiobakteriyalar va boshqalar uchraydi.