Мавзу: биологик фаол моддалар ва уларни олиш биотехнологияси

Мавзу: ФЕРМЕНТАТСИЯЛАНГАН ОЗИК ОВКАТ МАХСУЛОТЛАРИ ВА ФУНКСИОНАЛ КУШИМЧАЛАР

Фан ўқтувчиси : Гаффарова Зилола.

режа

• 1.Кириш
• 2. Ферментлар
• 3. Озиқавий қўшимчалар классификацияси
• 4. Озиқа толалар
• 5. Озиқа толаларнинг классификацияланиши

Кириш

• Ҳозирги кунда озиқ-овқат маҳсулотлари турлари билан бир қаторда озиқавий қўшимчалар турлари ҳам йил сайин ортиб бормоқда.
• Озиқавий қўшимчалар – бу озиқа маҳсулотларига технологик мақсадларда қўшиладиган табиий ёки синтетик моддалардир.
• Ҳозирги кунда озиқа қўимчаларининг 23 синфи маълум. Улардан фойдаланиш турли меъёрий хужжатлар билан меъёрланади. Озиқ-овқат саноатида фойдаланишга руҳсат олиш учун асосий шартлар бири токсикологик хавфсизликдир. Хавфсизликни таъминлаш мақсадида организмнинг функционал ҳолатига у ёки бу озиқавий қўшимчаларнинг таъсир доираси синаб кўрилади.

Codex Alimentarius га мувофиқ қўлланиладиган бу компонентлар INS рўйҳатида (International Numeral System)- Халқаро рақамли тизим ўз рақамига эга. Бу моддаларни енгил ва аниқ индефикациясини таъминлаб, уларни таржима қилишда ҳатога йўл қўйилишини, шунингдек озиқ-овқат маҳсулотларида уларни аниқлаб олинишини таъминлайди. Рақамларнинг INS тизими Европа давлатларида қўлланиладиган озиқ-овқат қўшимчаларининг синфланишининг рақамли тизими асосида ишлаб чиқилган, қисқартириш учун уни Е индекси (Евросоюз сўзидан олинган) озиқ-овқат қўшимчаларнинг узун номини ўзгартиради. Бу кодлар ёки индефикацион рақамлардан фақатгина қўшимчаларнинг функционал синфланишдаги номланишига боғланган ҳолда фойдаланилади.

Ферментлар

Ферментлар (лот. ферментум — ачитқи), ензимлар — ҳайвон, ўсимлик ва бактерияларнинг тирик ҳужайраларидаги оқсилли катализаторлар. F. махсус хусусиятлари ва кимёвий реаксияларни тезлаштириши билан одатдаги катализаторлардан фарқланади. Улар катал изаторлар каби кимёвий реаксияларнинг фаолланиш енергиясини пасайтиради (қаранг Катализ).1914-йил рус кимёгари К.G.S. Кирхгоф ундирилган арпа донидан олинган екстракт таъсирида крахмални қандгача парчалади. 1933-йилда франсуз кимёгарлари А. Паен ва Ж. Персо биринчи marta арпа донидан амилаза ферментини ажратиб олдилар. 19-аср ўрталарида микробиологиянинт асосчиси Л. Пастер ачиш жараёнини тирик микроорганизмлар (ачитқилар) кўзғатади ва бу жараён уларнинг ҳаёти билан боғлиқ деб кўрсатди. 1897-йилда немис кимёгари Е. Бухнер ачитқидан спиртли ачиш жараёнини чақирувчи ферментни ажратиб олди.