Mavzu: belgilarning birikkan ‘olda irsiylanishi, krossingover jarayoni

Krossingoverning sitologik isboti va mexanizmi
Krossingoverning sitologik isboti. Gomologik xromosomalarning krossingoverlanish (chalkashish) ‘odisasi dastavval bundan oldingi mavzuda ko’rganimizdek, genetik tahlil metodini qo’llab rekombinant o’simliklar sonini aniqlash orqali kashf etilgan edi. Sitogenetik tadqiqotlarning keyingi rivojlanishi natijasida krossingoverning sitologik isboti ‘am topildi. Ayniqsa K.SHternning drozofilada, G.Kreyton va B.Mak-Klintoklarning makkajo’-xorida amalga oshirgan tadqiqotlari natijasi katta ahamiyatga ega bo’ldi. Buning uchun ular genetik tahlil qilinadigan birikkan genlar joylashgan gomolo-gik xromosomalarini sitologik markyorladilar. SHunday liniyalarda genetik va sitologik tahlilni birgalikda (parallel) olib borishdi.
Makkajo’xorida o’tkazilgan tadqiqotlar ustida to’xtalamiz. Dastavval makkajo’xorining gomologik xromosomalari sitologik markyorlangan liniyasini maxsus sitologik metodlar yordamida yaratildi. Bu liniyaning IX juft gomologik xromosomasining bittasi morfologik normal, ikkinchisi markyorlangan bo’lib, uning bir uchi yo’ьonlashib kichik sharsimon ‘olatda, ikkinchi uchi esa normal xromosomanikiga qaraganda uzun bo’lgan. IX juft gomologik xromosomani mikroskopda sitologik ko’rish va aniqlash mumkin bo’lgan. ‘ar ikkala gomologik xromosoma genetik markyor qilingan edi. Normal xromosomada don endospermining rangsiz-oq bo’lishini belgilovchi retsessiv s geni ‘amda endospermning kraxmalli bo’lishini taomin etuvchi dominant wx⁺ geni joylashgan. Sitologik markyorlangan xromosomada esa endospermning sariq rangda bo’lishini belgilovchi dominant s⁺ geni, ‘amda don endospermining mumsimon bo’lishini belgilovchi retsessiv wx geni joylashgan. IX juft gomologik xromosomada joylashgan genlar bo’yicha genotipi digeterozigota s⁺ wx|| c wx⁺ bo’lgan makkajo’xori liniyasi bu ikki gen bo’yicha retsessiv gomozigotali c wx|| c wx juft gomologik xromosomasi normal bo’lgan tahlil qiluvchi liniya bilan chatishtirildi. Bu chatishtirishni quyidagicha ko’rsatish mumkin.