Mavzu: Baskedbol maydoni xalqasi Reja

Mavzu: Baskedbol maydoni xalqasi
Reja:
1.Basketbol haqida umumiy ma’lumot
2.Basketbol o’yinining maydoni,o’lchamlari
3. Baskedbol maydoni xalqasi
Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar

Basketbol (inglizcha basketball , basket — savat, ball — toʻp) har birida beshtadan oʻyinchi ishtirok etadigan jamoaviy sport turidir. Oʻyindan bosh maqsad — toʻpni qoʻl bilan oʻynagan holda 3,05 m balandlikdagi shitga mustahkamlangan savatga tushirib, imkon qadar koʻproq ochko olish.
Har bir jamoada beshtadan oʻyinchi ishtirok etadi. Jahondagi eng kuchli basketbol ligasi ham Milliy Basketbol Assotsiatsiyasi (MBA) dir. Liganing nomdor professional basketbolchilari 1992-yilgi Olimpiadadan boshlab AQSH t/j sharafini yirik musobaqalarda xam ximoya qilib kelmoqda. Olimpiada oʻyinlari basketbol turnirida eng koʻp AQSH t/j golib chiqqan — 12-marta, Faqatgina SSSR 2-marta (1972, 1988), Yugoslaviya (1980) va Argentina (2004) Olimpiada chempioni nomini tortib olgan. Basketbol tarixidagi eng buyuk oʻyinchilar AQSHlik Karim Abduljabbar, Lerri Berd, Medjik Djonson, Uilt CHemberlen, Uilyam Rassel, Maykl Jordon xisoblanishadi. Zamonaviy basketbol yulduzlaridan SHakil Oʻnil, Kobi Brayant, Tim Dankan, Alen Ayverson, Lebron Djeymslarni eʼtirof etish mumkin. Yevropa basketboli yulduzlaridan rossiyalik Andrey Kirilenko, germaniyalik Dirk Novitski, ispaniyalik Pou Gazol, serbiyalik Predrag Stoyakovich va fransiyalik Toni Parkerlarni eʼtirof etish mumkin. SHuningdek xitoylik Yao Min va argentinalik Emmanuel Jinobili xam Dune basketbol ixlosmandlari orasida katta nufuzga ega.
Odatda, basketbol oʻyinchilari quyidagi pozitsiyalarda oʻynashadi:

• 
  Hujumkor himoyachi (ing. Shooting guard, SG); uning vazifasi — uzoq masofadan toʻpni savatga tushirish. Jamoa himoyalanayotganda esa, uch ochkolik zarbalardan savatni himoya qilish. Ularni jamoaning „snayperi“ deb ham atash mumkin. Ular chaqqon va tezkor boʻlishadi. Shuningdek, yaxshi sakray olishadi. Oʻrtacha boʻyi taxminan 193-201 sm ni tashkil qiladi. Shuni alohida taʼkidlash lozimki, koʻplab basketbol afsonalari, masalan, Michael Jordan, Reggie Miller, Clyde Drexler, Oscar Robertson, Jerry West, Allan Houston, Allan Iverson, Kobe Bryant, Dwayne Wade kabilar aynan hujumkor himoyachi boʻlishgan. Hozirgi kunda oʻynayotgan NBA oʻyinchilaridan James Harden va Klay Thompsonni ham alohida aytib oʻtish mumkin.
  
• 
  Pleymeyker (ing. Point guard, PG); Jamoaning „miya“si. Hamma hujumlar aynan shu oʻyinchi orqali boshlanadi. U maydondagi barcha oʻyinchilarning joylashuvi vaziyatini va imkoinyatlarini oʻrganib, hujum uchun kerakli yoʻnalishni tanlaydi. Toʻp bilan muomala qilish darajasi juda yuqori. Maydonni yaxshi koʻra olishadi. Himoya vaqtida esa raqib tezkor qarshi hujumga oʻtib ketishining oldini olishadi. Jamoaning boshqa oʻyinchilariga nisbatan biroz past boʻyli boʻlishi ham mumkin. Oʻrtacha boʻyi taxminan 185-195 sm ni tashkil qiladi. Bu pozitsiyada oʻynagan eng mashhur oʻyinchi bu Magic Johnsondir. U 3-marta NBAning eng qimmatli oʻyinchisi deb eʼtirof etilgan. Bunday unvonga yana Oscar Robertson, Allen Iverson, Steve Nash va Stephen Currylar erishishgan. NBA boʻyicha eng koʻp samarali toʻp uzatishlar soni 15086 ga teng boʻlib, bu natija John Stockton ga tegishli.
  
• 
  Kichik hujumchi (ing. Small forward, SF); vazifasi hujumkor himoyachinikiga oʻxshash, lekin boʻy jihatdan biroz balandroq boʻlishadi (oʻrtacha boʻyi taxminan 195-210 sm), shuningdek, maydonning istalgan nuqtasidan savatga toʻp tashlay oladi, raqib toʻplarini qaytarish uchun blok (ing. Block shoot) qoʻyishadi. Bu pozitsiyada oʻynaydigan mashhur oʻyinchilardan LeBron James, Kevin Durant, Skotty Pippen, Carmelo Anthony va rossiyalik basketbolchi Andrei Kirilenko larni aytib oʻtish mumkin.
  
• 
  Ogʻir hujumchi (ing. Power forward, PF); asosiy vazifasi hujum vaqtida va himoyalanishda savatdan qaytgan toʻplarni qoʻlga kiritish. Shu sababli bu pozitsiyada oʻynaydigan oʻyinchilar jismonan baquvvat va chidamli boʻlishadi. Oʻrtacha boʻyi taxminan 200-215 sm ni tashkil etadi. Asosan, toʻpni savatga slem-dank koʻrinishida tushirishadi. Boshqa pozitsiyadagi oʻyinchilar, masalan, hujumkor himoyachi yoki kichik hujumchi ham bunday dankni amalga oshirishi mumkin. Lekin ogʻir hujumchilar bu zarbani mutlaqo boshqacha kuch bilan ijro etishadi. Bu pozitsiyada oʻynagan Kevin Garnett, Tim Duncan, Dirk Nowitzki, Dennis Rodman, Ben Wallace kabi oʻyinchilarni misol qilib keltirishimiz mumkin.
  
• 
  Markaziy oʻyinchi (ing. Center, C); uning vazifasi — jamoa himoyalanayotganda, savatni himoya qilish va raqibga savatdan qaytgan toʻp (ing. rebound)ni qoʻlga kiritishiga yoʻl qoʻymaslik. Hujum vaqtida esa, aynan savatdan qaytgan toʻplarni raqib savatiga tushirish bilan shugʻullanishadi. Bu toifadagi basketbolchilar jamoaning boshqa aʼzolariga nisbatan boʻydorroq va jismonan baquvvatroq boʻlishadi. Jarimadan toʻpni savatga tushirishda esa, koʻrsatkichlari 70 % dan kamroq boʻladi. Oʻrtacha boʻyi taxminan 210-225 sm boʻladi. Bu pozitsiyada oʻynagan eng yorqin basketbolchilardan biri — bu Uilt Chemberlendir. Uning baʼzi rekordlari haligacha ham yangilanmagan (masalan, u bitta oʻyinda 100 ochko toʻplagan yagona oʻyinchi hisoblanadi). Shuningdek, Shaquille O'Neal, Alexsander Belov, Arvydas Sabonis, Yao Min,Dwight Howard, Patric Young, David Robinson, Kareem Abdul-Jabbar kabi oʻyinchilar ham basketbol tarixidagi eng kuchli markaziy oʻyinchilar hisoblanadi.
  

Basketbol maydonchalari turli o'lchamlarda. In Milliy basketbol assotsiatsiyasi (NBA), sud 94 x 50 fut (28,7 x 15,2 m). Ostida Xalqaro basketbol federatsiyasi (FIBA) qoidalari,^[1] sud bir oz kichikroq bo'lib, uning o'lchami 28 dan 15 metrgacha (91,9 x 49,2 fut). Havaskor basketbolda sud maydonchalari katta farq qiladi. Savatlar har doim poldan 3,05 m balandlikda (ehtimol yoshlar musobaqasidan tashqari). Basketbol maydonchalarida ikkala savatda ham uch nuqtadan yoy bor. Ushbu kamon ortidan qilingan savat uch ballga teng; ushbu chiziq ichidan yasalgan yoki o'yinchining oyog'i chiziqqa tegib turgan savat 2 ballga teng. Erkin uloqtirish chizig'i, qo'pol zarba berayotganda turgan joy uchburchak yoyi ichida, orqa panel tekisligidan 15 metr masofada joylashgan. Noqonuniy zarba 1 ochkoni tashkil etadi, ammo agar zarba zarbasi chizig'idan o'yin paytida qilingan bo'lsa, u hali ham 2 ballga teng.
Diagrammalar
Basketbol maydonchasining kompozit diagrammasi FIBA (faqat yuqori yarmi), NBA (ikkala yarmi) va NCAA (erkaklar va ayollar uchun - faqat pastki yarmi) belgilar

• 
  
  

1. 
   ^ NCAA I bo'limi Erkaklar o'yinida ushbu o'lchamlardan 2019-20 yilgi mavsumda Divizionlar bilan foydalanilgan II va III ularni 2020–21 yilgi mavsum uchun qabul qilish.
   
2. 
   ^ ^a b NBA uch nuqtali chizig'i chiziqdan boshlang'ich chiziqdan boshlanib, 23,75 fut (7,24 m) yoyni kesib o'tgandan so'ng tugaydigan zonada 3 fut (0,91 m) masofada joylashgan. 22 fut (6,70 m) masofa faqat savat markazining chap va o'ng tomonida joylashgan uch nuqtali chiziqda joylashgan.
   
3. 
   ^ ^a b FIBA uch nuqtali chizig'i asosiy chiziqdan boshlanadigan va 22,1 fut (6,75 m) yoyni kesib o'tganda tugaydigan zonadagi yon chiziqdan 2,95 fut (0,90 m) masofada joylashgan. 21,65 fut (6,60 m) masofa faqat savat markazining chap va o'ng tomonida joylashgan uch nuqtali chiziqda joylashgan.
   
4. 
   ^ NCAA erkaklarining uch nuqtali chizig'i savatning o'rtasidan FIBA ​​chizig'i bilan bir xil masofada joylashgan, ammo NCAA mahkamasi kengroq bo'lganligi sababli burchaklardagi chiziqdan 3,33 fut (1,02 m) masofada joylashgan.
   
5. 
   ^ ^a b NCAA ayollar yoyi savatning o'rtasidan o'tuvchi va chiziq chizig'iga parallel ravishda xayoliy chiziq bilan chegaralangan 180 ° yoyi davomida uzluksiz. Ushbu xayoliy chiziqdan tortib to boshlang'ichgacha, yoy yon chiziqdan 4,25 fut (1,30 m) ga teng.
   

Bo'limlar

Basketbol maydoniga tegishli eng muhim atamalar
Markaz doirasi
Uchrashuvdan oldin ushbu maydonga kirishga ruxsat berilgan ikkita o'yinchi - bu sakrash to'pi bilan bahslashadigan o'yinchilar (odatda, lekin har doim ham markazda emas). Hakam to'pni havoga uloqtirganda ikkala futbolchi ham sakrashadi, har biri to'pni o'z jamoasi o'yinchisining qo'liga urishga harakat qiladi.
Uch nuqta chiziq
Uch nuqta chiziq - bu ikki nuqtali maydonni uch nuqtali maydon; ushbu chiziqdan tashqariga o'tkazilgan har qanday zarba uch ochko hisoblanadi. Agar o'q otayotgan o'yinchi chiziqda qadam bossa, u ikki nuqta sifatida hisoblanadi. Uch nuqta chizig'idan tashqarida otish paytida qilingan har qanday qoidabuzarlik o'yinchiga uchtasini beradi erkin zarbalar agar o'q otilmasa, bittasi kirsa.
Gacha bo'lgan masofa uch ochko savatning o'rtasidan chiziq sathga yoki ligaga qarab o'zgarib turadi va bir necha bor o'zgargan. Bu har bir masofadan foydalangan holda liga yoki darajadagi hozirgi masofalar:

• 
  19,75 fut (6,02 m): O'rta maktablar (AQSh)
  
• 
  20,75 fut (6,32 m): NCAA ayollar
  
• 
  21,65 fut (6,60 m) dan 22,15 futgacha (6,75 m): FIBA ​​va NCAA erkaklar
  
• 
  22 futdan (6,71 m) 22,15 futgacha (6,75 m): WNBA
  
• 
  22 futdan (6,71 m) 23,75 futgacha (7,24 m): NBA
  

NBA uch bosqichli chiziqni boshida qabul qildi 1979–80 yilgi mavsum. Bu o'zgaruvchan masofa, burchaklaridagi 22 futdan (6,7 m) kalitning yuqori qismidan 23,75 futgacha (7,24 m). 1994–95, 1995–96 va 1996–97-yillar davomida NBA chiziqning umumiy masofasini savat atrofida 22 fut (6,7 m) ga qisqartirib, pasaytirilgan ballarni hal qilishga urindi. 1996-97 yilgi mavsumdan so'ng u asl masofaga qaytarildi. FIBA va NCAA ikkalasi ham 1985 yilda uchta nuqtadan foydalanganlar.
Qo'shma Shtatlarning aksariyat o'rta maktab birlashmalarida bu masofa 19,75 futni tashkil etadi. Ilgari bu masofa edi kollej basketboli shuningdek. 2007 yil 26-may kuni NCAA o'yin qoidalari qo'mitasi erkaklar uchun uchta nuqta chiziqni bir oyoq orqaga 20,75 futgacha ko'chirishga rozi bo'ldi. Ushbu qoida 2008-2009 yilgi mavsum uchun kuchga kirdi. Ayollar uchun uch ochkolik chiziq (NCAA) 2011-12 yilgi mavsum boshida bir oyoq orqaga 20,75 futgacha siljidi. 2019 yilgi mavsumda NCAA erkaklar o'yin qoidalari qo'mitasi FIBA ​​kamonini ikki bosqichli dasturda qabul qildi, I divizion 2019-2020 yillarda yangi kamonni qabul qildi va boshqa NCAA bo'limlari 2020-21 yillarda buni amalga oshirdi. NCAA ayollar yoyi hali o'zgargani yo'q.
Amerika Qo'shma Shtatlaridan tashqaridagi aksariyat mamlakatlarda, shuningdek, FIBA ​​va NCAA erkaklar musobaqalarida qo'llaniladigan xalqaro masofa hozirda 6,6 m (21,65 fut) dan 6,75 m (22,15 fut) gacha. WNBA burchak masofasidan tashqari FIBA ​​kamonidan foydalanadi, bu erda minimal masofa NBA standarti 22 fut (6,71 m) ni tashkil qiladi.
Perimetri
Perimetr erkin otish chizig'idan tashqarida va uch nuqta chiziq ichidagi maydonlar sifatida aniqlanadi. Ushbu maydondan konvertatsiya qilingan (muvaffaqiyatli bajarilgan) zarbalar NBA ning eski o'yinlari paytida aytilganidek "perimetr zarbalari" yoki "tashqi zarbalar" deb nomlanadi. Agar o'yinchining oyog'i uch nuqtali chiziqda bo'lsa, zarba perimetr zarbasi deb hisoblanadi.
Pochta maydoni past
Pastki post savatga eng yaqin, ammo tashqarisida joylashgan joylar sifatida aniqlanadi erkin uloqtirish chiziq.^[5] Ushbu yo'nalish basketbol strategiyasining asosidir. Mahoratli past postchilar har bir o'yinda ko'p ochko to'plashlari mumkin sakrab otish.
Kalit

Kavi Leonard 2-o'yin davomida erkin to'p tashlash chizig'ida 2019 yil NBA finali.
Kalit, erkin otish chizig'i yoki soyali chiziq, savat ostidagi odatda bo'yalgan maydonni anglatadi; NBA uchun uning eni 16 fut (4,9 m), NCAA uchun eni 12 fut (3,7 m); har ikkala holatda ham u orqa paneldan 15 metr (4,6 m) uzoqlikda joylashgan. To'rtburchakning yuqori qismida erkin uloqtirish chiziq, uning orqasida o'yinchilar qoidabuzarlik paytida tortishuvsiz zarbalar berishadi. Erkin uloqtirish chizig'i atrofida 1,8 metr uzunlikdagi doira chizilgan radius; da bajarilgandek, bu to'pni sakrash misollari uchun ishlatiladi markaz doirasi. Erkin uloqtirish chizig'idan 3 fut, erkin otish chizig'idan 5 fut 8 masofada joylashgan ikkita 6 dyuymli xash chiziqlari cheklangan maydon bilan bog'langan pastki himoya maydonchasini ko'rsatadi.
FIBA turnirlari uchun 2010 yilning oktyabridan buyon kaliti kengligi 4,9 m va uzunligi 5,8 m bo'lgan to'rtburchak bo'lib kelgan. Ilgari u erkin otish chizig'ida 3,7 metr (12 fut) kenglikda va oxirgi chiziqda 6 metr (19 fut va 6,25 dyuym) trapezoid edi.
Kalit, birinchi navbatda, o'yinchilarning raqiblar jamoasi savati ostida uzoq vaqt qolishlariga yo'l qo'ymaslik uchun ishlatiladi (maksimal uch soniya).
Zaryad zonasi yoyi - bu to'g'ridan-to'g'ri savat ostidagi maydon atrofida chizilgan yarim dumaloq yoy. Ba'zi istisnolardan tashqari, himoyachi jamoaning a'zolari bu sohada ayblov qoidalarini buzolmaydilar, barcha Shimoliy Amerika qoidalarida zona zonasi kamonlari o'rta maktab darajasidan yuqori emas (NCAA erkaklar va ayollar, NBAva WNBA) savat markazining pastidan 4 fut (1,22 m) radiusga ega. Zaryadsiz zonali kamon qoidasi birinchi marta 1997-98 yilgi mavsumda NBA basketbolining har qanday darajasida paydo bo'lgan. NCAA taqiqlangan yoyi dastlab 2011-12 yilgi erkaklar va ayollar mavsumida savatning o'rtasidan 3 fut (0,91 m) radiusda tashkil qilingan va 2015-16 yillar uchun 4 fut radiusga mos ravishda kengaytirilgan. mavsum va undan tashqarida.
Boshqa chiziqlar
NBA qavatlarida pastki himoya qutisi deb nomlanuvchi maydonni belgilash uchun kalit yonidagi ikkita chiziq belgilanadi. Himoyachi o'yinchiga cheklangan kamon ichida zaryad qoidasini buzishga ruxsat beriladi, agar tajovuzkor futbolchi to'pni qabul qilsa va / yoki ushbu maydon ichida harakatini boshlasa.
Shuningdek, har bir yon tomonga ikkita chiziq tortilgan, har bir so'nggi chiziqdan 28 metr masofada, bu murabbiylar qutisi va skameykaning maydonini belgilaydi. Ushbu chiziq murabbiy (yon tomondan tashqari) tura oladigan eng uzoq masofani belgilaydi. To'g'ridan-to'g'ri ushbu maydon ortida jamoaning zaxira o'rindig'i joylashgan.
NBA qavatlarining yarim maydonchasida o'yin maydonchasi tashqarisida ikkita chiziq, zaxira o'yin maydoniga kirguncha kutib turadigan joyni belgilaydi; to'g'ridan-to'g'ri ushbu maydonning orqasida taymeeper va zaxira hakami kabi turli suddan tashqari amaldorlar turibdi.
FIBA o'zgaradi
2008 yil 26 aprelda FIBA ​​sud belgilariga oid bir nechta asosiy qoidalar o'zgarishini e'lon qildi. Ushbu o'zgarishlar yirik xalqaro musobaqalar uchun 2010 yil 1 oktyabrda, o'sha yilgi Jahon chempionatidan so'ng kuchga kirdi erkaklar uchun va ayollarva boshqa musobaqalar uchun 2012 yil 1 oktyabrdan majburiy bo'lib qoldi (garchi milliy federatsiyalar yangi belgilarni 2012 yilgacha qabul qilishlari mumkin bo'lsa). O'zgarishlar quyidagicha edi.^[8]

• 
  Kalitning shakli trapetsiyadan to'rtburchakka, xuddi NBA o'lchamida, NBA o'lchamlari bilan o'zgargan.
  
• 
  Uch nuqta chiziq 6,25 metrdan (20 fut 6,1 dyuym) 6,75 metrgacha (7 fut 24,1 dyuym) orqaga qaytdi, kamonning yuqori qismida NBA uchun 23 fut 9 dyuym (7,24 m).
  
• 
  FIBA NBA ning cheklangan kengligi 1,25 metr (4 fut 1,2 dyuym) bo'lgan cheklangan maydon kamonini qabul qildi.
  

Basketbol maydonida simmetriya mavjud; sudning yarmi ikkinchisining ko'zgu tasviridir. Butun basketbol maydoni (1-rasmga qarang) 94 futdan 50 futgacha. Har bir yarim kortda chizilgan chiziqlar ko'rsatilgan erkin otish chizig'i va aylana, shuningdek uch nuqta yoyi, savatchadan masofa halqa o'ynash darajasiga qarab farq qiladi.