Mavzu: azot guruhchasi elementlari 302 ko’m Azimova Nafosat so`z boshi

Azot elementining olinishi va ishlatilishi.
Laboratoriyada azot ammoniy nitratni qizdirib olinadi, reaksiya ikki bosqichda boradi.
NH4Cl(kons) + NaNO2(kons) → NH4NO2 + NaCl
NH4 NO2 → N2 + 2H2O
Shuningdek, Br2 ta’sirida ammiakni oksidlab2 olinadi.
2NH3 + 3Br2 → 6HBr + N2
Gaz хоlatidagi azоt tеz оksidlanadigan mоddalar rеaksiyasida va tеz ayniydigan maхsulоtlarni saqlashda inеrt muхit sifatida ishlatiladi.
Azоt (I) оksidi N2O ning оz miqdоri bilan nafas оlganda insоn оrganizmi оg’riqni sеzmaydigan bo’lib kоladi. Shuning uchun uning kislоrоdli aralashmasi mеditsinada narkоz sifatida ishlatiladi.
Azоt (IV) - оksidi kuchli оksidlоvchi. Sulfat kislоta оlishda SO2ni SO3 ga o’tkazishda NO2 gazidan оksidlоvchi sifatida fоydalaniladi.
Azotning xossalari.
Odatdagi sharoitda azot rangsiz va xidsiz gaz. Azot suyuq va qattiq xolatlarda xam rangsiz. Azotning kritik xarorati juda past (-147,1oS); shuning uchun xam uni suyuq xolatga aylantirish ancha qiyin.
Azot ximiyaviy reaksiyalarga kirishmaslik jixatidan inert gazlaridan keyin birinchi o’rinda turadi. Lekin ba'zi metallar (masalan, litiy) bilan salgina kizdirgandayoq birikib ketadi. Azot litiy bilan birikkanda litiy nitrid Li3N xosil bo'ladi. Azot magniy bilan xam magniy nitrid Mg3N2 xosil qiladi.
“T” metodi
1.Rangsiz,hidsiz gaz.
2.Suvda juda oz eriydi.
3.Suyuqlanish harorati -210c.
4.Qaynash harorati -196c.
1.Azot limyoviy jihatdan inert modda.
2.Qizdirilganda ba`zi metallar bilan reaksiyaga kirishadi.
3.Katalizator ishtirokida vodorod bilan reaksiyaga kirishadi.
Fizik
kimyoviy
Azotning muhim birikmalari.
Vodorodli birikmalari;
Laboratoriyada ammiak NH4Cl va suyultirilgan ohak Ca(OH)2 ning quruq kukunlari aralashmasini qizdirish yo’li bilan olinishi mumkin.
NH4Cl + NaOH = NaCl + NH3 + H2O
2NH4Cl + Ca(OH)2 = 2NH3 + CaCl2 + 2H2O Sanoatda amiak havodan ajratib olingan azot va vodorod gazi aralashmasining yuqori 200 – 1000 atom bosim, 500 – 550 o C temperaturada Fe + Al2O3 katalizatori ishtirokidagi reaksiyasi natijasi olinadi.