Mavzu: Axborot texnologiyasining integratsiyasi haqida tushunchalari. Reja

Axborot tizimlarini texnik tuzilishi bo‘yicha sinflanishi. 
Axborot tizimini tasavvur kiladigan bulsak, unda texnik vositalar va dasturiy 
ta’minotlar majmui ekanligi namoyon buladi, va ular foydalanuvchilarga va texnik 
ob’ektlarga xizmat ko’rsatishi lozim buladi.
Texnik vositalarga quyidagi kiradi: 
-
 
kiritish kurilmalari;
-
 
ma’lumotlarni saqlash kurilmalari;
-
 
ma’lumotlarni chiqarish kurilmalari;
-
 
ma’lumotlarni qayta ishlash kurilmalari;
-
 
hisoblash mashinalari;
-
 
kommunikatsiya kurilmalari va b.;

---

Har kanday axborot tizimining asosida texnik vositalar turadi. Ularning 
ishlash tezligi va ishonchligi bevosita axborot tizimining samaradorligini 
ta’minlaydi.
Birmashinali birprotsessorli Axborot tizimi. Eng keng tarkalgan axborot 
tizimi bu yagona hisoblash mashinasi negizida bulib, u ham uz navbatida bitta 
protsessordan iborat buladi. Bu borada juda katta tajriba tuplangan, shu bois 
bunday axborot tizimlarini yaratish va ular uchun dasturiy ta’minotni tuzish 
muammo tugdirmaydi. Ammo bunday axborot tizimlari samaradorligi xozirgi 
kunda hammani ham koniktirmayapti.
Hisoblash majmuisiga asoslangan Axborot tizimi. Hisoblash majmuisi bir 
necha protsessordan iborat bulib, u yagona tashki kurilmalardan va
umumlashtirilgan yoki taksimlangan tezkor xotiradan iborat buladi.
Shuni takidlash lozimki, xozirli zamonaviy tizimlar orasida klasterli tizimlar 
tez rivojlanib ketdi.
Agar taksimlangan xotira bevosita alohida kompyuter va operatsion tizim 
bilan ta’minlangan bulsa, bu klasterli (clusters) tizim hisoblanadi.
Klasterlarda har bir blok boshqalari bilan aloka kanallari orkali boglanadi, 
undagi tezlik kamida 10 Gbit/sek bo’ladi.
Afzalliklari
-
oddiylik va arzonligi. Masalan, oddiy kompyuterlarni aloka kanali orkali, 
masalan Ethernet orkali birlashtirib klaster yaratish mumkin.
-
ma’lumotlar almashuvi past bo’lgan masalalarni samarali yechish. Har bir 
kompyuterning tulik bandligini ta’minlaydi, chunki operativ xotirani bushashini 
kutib utirmaydi.
-
katta xajmdagi operativ xotira talab qiladi gan masalalarni yechish imkoni 
mavjud.
Umumiy xotira xajmini «cheksiz» oshirish imkoni mavjud. Fakatgina 
masalani kichik mustakil masalalarga bulaklash talab etiladi.
-
masshtablashtirish imkoni. Istalgancha hisoblash mashinalarini qo‘shish 
imkoni mavjud va bunda tizimni narxi undagi mashinalar soniga proporsional 

---

bo’ladi. Shu bois ham dunyoda yaratiladigan superkompyuterlar tizimi negizida 
klasterlar turibdi. Kamchiliklari.
-
ma’lumotlar almashuvi muammosi. Hisoblash tizimiga nisbatan aloka 
kanallarining tezligi past . shu bois uzluksiz axborot almashuvi bilan boglik 
bo’lgan masalalarni yechish samarasiz hisoblanadi.
-
dasturlashtirish muammosi. Dasturlovchi yaratadigan dasturda ma’lumotlar 
almashuvini bevosita ushbu dasturning uzida amalga oshirishi kerak. Bu yerda 
kuyilgan xatolik tizimni osilib kolishiga olib kelishi mumkin. Masalan ikkita 
protsessor bir-biridan ma’lumot kutib koli shorkali.
-
kup energiya talabchanligi va tizimning kattaligi. Ya’ni klasterli tizimlar 
katta binolar talab qiladi vash u bois ham kup mikdorda energiyani talab qiladi . 
Axborot-hisoblash tarmoqlari. Axborot-hisoblash tarmoqlari jixozlarining tarkibi 
ko‘rib chiqamiz.