Mavzu: Avtomobilda yuk tashuvchilar uchun at ishlab chiqarish. "avtomobil parki" modeli

tovar markirovkasi – ishlab chiqaruvchi zavod nomi, yuk turi va uning og‘irligi ko‘rsatiladi;
yuk markirovkasi – junatilish va qabul qilinish joyi (punkti), yuk jo‘natuvchi va qabul etuvchilar ko‘rsatiladi;
transport markirovkasi –to‘ldirilgan tovar hujjati nomeri (tartibi) va joylar soni ko‘rsatiladi;
maxsus markirovka – yukning ayrim xususiyatlari ko‘rsatiladi: “surilmasin”, “ustki qismi”, “ixtiyot bo‘ling-sinadi” yoki fujer rasmi, “nurdan saqlaning” va h.k.
Markirovkada ko‘rsatilgan talablarni bajarish tashuvchilar, ortish va tushirish operatsiyasini bajaruvchilar, omborlarda saqlovchilar va boshqa shaxslar uchun majburiydir.
Taralar konteyner va tagliklar ko‘rinishida bo‘ladi.
Konteyner – bu ko‘p marotaba ishlatuvchi tara bo‘lib, ular transport vositalaridagi orti-tushirish ishlarini mexanizatsiyalashga imkon beradi.
Avtomobil transportida yuk tashuvchilarni qo‘llab-quvvatlashga doir qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi Prezident qarori (PQ–5225-son, 19.08.2021 y.)
Keyingi yillarda avtomobilda yuklarni xalqaro tashish sohasida xorijiy davlatlar bilan oʻzaro hamkorlik qilish masalalarini tartibga solish, milliy tashuvchilarning katta yuk avtotransport vositalari parkini yangilash va modernizatsiya qilish uchun qulay shart-sharoitlar yaratish va transport xizmatlari xalqaro bozorida ularning raqobatbardoshligini oshirish boʻyicha shartnomaviy-huquqiy bazani takomillashtirishga yoʻnaltirilgan salmoqli chora-tadbirlar koʻrildi.
Shu bilan birga respublikaning oʻsib borayotgan eksport salohiyati va eksport qilinadigan mahsulotlar qiymatida transport xarajatlarini maqbullashtirish zarurati katta yuk avtotransport vositalari parki quvvatini oshirish, mahalliy tashuvchilar faoliyatini takomillashtirish boʻyicha qoʻshimcha chora-tadbirlar koʻrilishini talab etadi.

Milliy tashuvchilarning katta yuk avtotransport vositalari parkini yanada yangilash va modernizatsiya qilish uchun qoʻshimcha shart-sharoitlar yaratish, ichki va tashqi bozorlarda ularning raqobatbardoshligini oshirish, shuningdek, tadbirkorlik subyektlarining tashqi savdo faoliyatini transport-logistik taʼminlash tizimini takomillashtirish maqsadida:
1. Oʻzbekiston Respublikasi Transport vazirligi va Moliya vazirligining 2019-2021-yillar davrida avtomobilda xalqaro yuk tashish uchun foydalaniladigan, Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Tadbirkorlik faoliyatini rivojlantirishni qoʻllab-quvvatlash davlat jamgʻarmasidan avtomobil transportida yuklarni xalqaro tashiydigan tadbirkorlik subyektlariga quyidagilarni berishni nazarda tutuvchi mahalliy va chet elda ishlab chiqarilgan katta yuk avtotransport vositalari, tirkamalar va yarim tirkamalarni sotib olishda milliy tashuvchilarni davlat tomonidan qoʻllab-quvvatlash tartibini joriy etish:
tijorat banklarining jalb etiladigan kreditlari boʻyicha foiz xarajatlarini qoplashga, milliy valyutadagi kreditlar boʻyicha – tijorat banklari tomonidan belgilangan stavkaning 25 foizi miqdorida, biroq 5 foizli punktdan koʻp boʻlmagan miqdorda, xorijiy valyutadagi kreditlar boʻyicha – tijorat banklari tomonidan belgilangan stavkaning 40 foizi, biroq 3 foizli punktdan koʻp boʻlmagan miqdorda kompensatsiya berish;
tijorat banklarining kreditlari boʻyicha kredit summasining 50 foizigacha, biroq 2 milliard soʻmdan koʻp boʻlmagan miqdorda kafillik berish toʻgʻrisidagi taklifi maʼqullansin.
Oʻzbekiston Respublikasi Moliya vazirligi 2019-2021-yillar davrida Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Tadbirkorlik faoliyatini rivojlantirishni qoʻllab-quvvatlash davlat jamgʻarmasiga ushbu bandda koʻrsatilgan maqsadlar uchun zarur mablagʻlarning bosqichma-bosqich ajratilishini taʼminlasin.
2. Belgilansinki: ishlab chiqarilgan paytidan boshlab 4 yildan ortiq muddat oʻtmagan katta yuk avtotransport vositalari, shuningdek, ishlab chiqarilgan paytidan boshlab 6 yildan ortiq muddat oʻtmagantirkamalar va yarim tirkamalar tijorat banklari tomonidan ularni kreditga sotib olishda har ikki tomonning roziligi bilan garov taʼminoti sifatida qabul qilinishi mumkin;
soliq solish maqsadida yoʻl qoʻyilishi mumkin boʻlgan yuqori massasi 12 tonnadan ortiq boʻlgan yuk avtomobillari (samosvallardan tashqari), oʻtirgichli tyagach (shatak), shuningdek, maksimal massasi 10 tonnadan ortiq boʻlgan tirkamalar va yarim tirkamalarning yillik cheklangan amortizatsiya normasi 10 foizni tashkil etadi;
milliy tashuvchilarga sotish uchun katta yuk avtotransport vositalari, tirkamalar va yarim tirkamalarni import qilish texnik topshiriqlarni Oʻzbekiston Respublikasi Iqtisodiyot va sanoat vazirligi huzuridagi “Loyihalar va import kontraktlarni kompleks ekspertiza qilish markazi” DUKda majburiy ekspertiza qilmasdan va roʻyxatdan oʻtkazmasdan amalga oshiriladi.
3. Belgilansinki, bitta avtotransport vositasi hisobiga yuk tashish boʻyicha xizmatlar eksportidan bir yilda 20 000 AQSH dollaridan ortiq tushum olgan milliy tashuvchilarga ularning arizasi boʻyicha xalqaro tashishlarda foydalaniladigan har bir avtotransport vositasiga choraklar boʻyicha taqsimlangan ruxsatnomalar soni doirasida xalqaro avtomobilda tashishga aniq bir davlatning 2 ta ruxsatnomasi beriladi.
Bunda, tashuvchi tomonidan oldingi hisobot yilida xalqaro avtomobilda tashishga olingan xorijiy va (yoki) koʻp tomonlama ruxsatnomalar sonining kamida 70 foizidan foydalanish ushbu norma qoʻllanishining majburiy sharti hisoblanadi.
4. Xorijiy va (yoki) koʻp tomonlama ruxsatnoma berilganligi uchun yigʻim miqdori ruxsatnoma berilgan sanada Oʻzbekiston Respublikasida belgilangan bazaviy hisob-kitob miqdorining toʻrtdan birigacha pasaytirilsin.
5. Milliy tashuvchilarga (rezidentlarga):
a) norezidentlardan Oʻzbekiston Respublikasidan tashqarida naqd xorijiy valyutani transport ekspeditsiyasi shartnomalari (yuklarni tashish) boʻyicha haq toʻlash hisobiga olishga, olingan summani Oʻzbekiston Respublikasi tijorat banklarida ochilgan oʻzining xorijiy valyutadagi talab qilib olinguncha depozit hisobraqamlariga oʻtkazishga ruxsat berilsin. Bunda, xalqaro tovar-transport yuk xati xalqaro tashishlar bajarilganligining tasdigʻi hisoblanadi;
b) yuklarni xalqaro avtomobilda tashiydigan haydovchilarga xizmat safarida, shu jumladan, yoʻlda boʻlgan vaqtda ular tomonidan turar joy ijarasi va sutkalik xarajatlarni har bir sutka uchun tasdiqlaydigan hujjatlarni taqdim etmasdan umumiy toʻlov shaklida:
Oʻzbekiston Respublikasi hududida boʻlgan vaqt uchun – belgilangan bazaviy hisob-kitob miqdorining 50 foizigacha;
Oʻzbekiston Respublikasidan tashqarida boʻlgan vaqt uchun – 60 AQSH dollarigacha boʻlgan miqdorda qoplashga ruxsat berilsin.
6. Oʻzbekiston Respublikasi Investitsiyalar va tashqi savdo vazirligi Transport vazirligi bilan birgalikda uch oy muddatda 2019-2021-yillar davrida ishlab chiqarilgan paytidan boshlab 4 yildan ortiq muddat oʻtmagan mahalliy va chet elda ishlab chiqarilgan katta yuk avtotransport vositalari, tirkamalar va yarim tirkamalarni, shu jumladan, lizing asosida sotib olishni moliyalashtirish uchun har yili xorijiy moliyaviy institutlarning kamida 100 million AQSH dollari miqdoridagi uzoq muddatli kredit resurslarini jalb etish chora-tadbirlarini koʻrsin.
7. “JV MAN – Auto Uzbekistan” MCHJ QK va “MAN Truck and Bus AG” (Germaniya) kompaniyasi oʻrtasida:
mamlakatimizda ishlab chiqarilgan oʻtirgichli tyagach (shatak)larning ichki va tashqi bozorlardagi raqobatbardoshligini oshirish maqsadida ular qiymatini optimallashtirish doirasida avtotransport vositalarini ishlab chiqarish uchun Germaniya tomonidan butlovchi buyumlar va uzellarga 10 foiz miqdorida chegirma berilishi;
ishlab chiqarilgan paytidan boshlab 4 yildan ortiq muddat oʻtmagan, Yevropada ishlab chiqarilgan “MAN” rusumli katta yuk avtotransport vositalari markazlashtirilgan tartibda yetkazib berilishi va Oʻzbekiston Respublikasi hududida toʻlaqonli servis xizmati taʼminlanishi toʻgʻrisida ahdlashuvga erishilganligi maʼlumot uchun qabul qilinsin.
8. “Oʻzavtosanoat” AJning “JV MAN – Auto Uzbekistan” MCHJ QK va “UzAuto Trailer” tomonidan ishlab chiqarilgan yangi mahsulotlar mahsulot qiymatiga inflyatsiya darajasi doirasida tuzatish kiritish imkoniyati bilan ikki yilgacha muddat bilan toʻlovni foizsiz boʻlib-boʻlib toʻlash shartlarida sotish toʻgʻrisidagi taklifiga rozilik berilsin.
9. Oʻzbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligi Transport vazirligi, Tashqi ishlar vazirligi hamda Investitsiyalar va tashqi savdo vazirligi bilan birgalikda ikki oy muddatda Vazirlar Mahkamasiga 1957-yil 30-sentyabrda Jeneva shahrida imzolangan Yevropa xavfli yuklarni yoʻllarda xalqaro tashish toʻgʻrisidagi bitimga Oʻzbekiston Respublikasining qoʻshilishi boʻyicha taklif kiritsin.
10. Moliya vazirligi Transport vositalari egalarining fuqarolik javobgarligini majburiy sugʻurta qilish boʻyicha toʻlovlarni kafolatlash jamgʻarmasi bilan birgalikda uch oy muddatda Oʻzbekiston Respublikasi qonun hujjatlariga milliy tashuvchilarga Oʻzbekiston Respublikasi hududida sugʻurta polislarini “Yashil xarita” xalqaro tizimi boʻyicha sotib olish uchun shart-sharoitlarni nazarda tutadigan oʻzgartirish va qoʻshimchalar boʻyicha Vazirlar Mahkamasiga takliflar kiritsin.
11. Oʻzbekiston Respublikasi Energetika vazirligi ikki oy muddatda Yevro-3, Yevro-4 va Yevro-5 standartlari dizel yoqilgʻisini import qilish va Oʻzbekiston Respublikasi hududida sotish uchun tadbirkorlik subyektlarini va xorijiy kompaniyalarni ularning faoliyati uchun zarur shart-sharoitlar yaratilgan holda jalb etish boʻyicha amaliy chora-tadbirlar koʻrsin.
12. Qoraqalpogʻiston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklari xalqaro avtomobilda yuk tashuvchi milliy tashuvchilarning buyurtmanomalari boʻyicha harakatlanadigan tarkibni saqlash, texnik xizmat koʻrsatish va taʼminlash uchun moʻljallangan avtotransport korxonalarini joylashtirish va qurish uchun foydalanilmayotgan binolar va ishlab chiqarish maydonlarini, shuningdek, ekin ekiladigan yerlardan tashqari qishloq xoʻjaligiga moʻljallanmagan yer uchastkalarini belgilangan tartibda berishni taʼminlasin.
14. Oʻzbekiston Respublikasi Investitsiyalar va tashqi savdo vazirligi, Transport vazirligi boshqa manfaatdor vazirliklar va idoralar bilan birgalikda bir oy muddatda Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasiga Logistika markazlari va yoʻlboʻyi infratuzilmasi obyektlarining integratsiyalashtirilgan tarmogʻini rivojlantirish konsepsiyasi hamda uni amalga oshirish boʻyicha Tadbirlar rejasi loyihalarini kiritsin.
15. Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining ayrim hujjatlariga ilovaga muvofiq oʻzgartirishlar va qoʻshimcha kiritilsin.
16. Oʻzbekiston Respublikasi Transport vazirligi:
ikki oy muddatda yuk tashishlarning potensial buyurtmachilarini tizimli xabardor qilish uchun umumtarqalgan elektron tizimlarda foydalaniladigan avtotransport vositalarining asosiy tavsiflari toʻgʻrisidagi maʼlumotlar mavjud boʻlgan milliy tashuvchilarning yagona reyestri shakllantirilishini;
manfaatdor vazirliklar va idoralar bilan birgalikda ikki oy muddatda qonun hujjatlariga ushbu qarordan kelib chiqadigan oʻzgartirishlar va qoʻshimchalar toʻgʻrisida Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasiga takliflar kiritilishini;
oldin qabul qilingan idoraviy normativ-huquqiy hujjatlar va boshqa hujjatlarning ushbu qarorga muvofiqlashtirilishini taʼminlasin.
Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.MIRZIYOYEV (PQ–5225-son, 19.08.2021 y.)