Mavzu: auditorlik kasbiga malakaviy va axloqiy talablar

MAVZU: AUDITORNING KASB ETIKASI

REJA:

• Kasbga oid etika: tushunchasi, turlari, kodekslar.
• 2. Zamonaviy buxgalter va auditorning kasbiy xususiyatlari.
• 3. Auditor axloqi (Etikasi).

• Etika tushunchasi

• Insonlarning shaxsiy va kasbga oid odob-ahloqlarini tartibga soluvchi normalar yig’indisi bilan bog’liqdir. Qoida tariqasida, ushbu normalar muayyan bir jamiyat uchunturli kategoriyadagi fuqarolarni, jamoalarni va guruhlarni himoya qilish maqsadida ishlab chiqiladi.

• Etika

• (grek tilidan olingan bulib, “urf odat, rasm rusum”) - odob va ahloq qoidalarini falsafiy jihatdan o’rganadi.

• Kasb bilan bog’liq ahloqiy normalar

• Bu etik ideallar asosida shaxsiy jihatlarni ichki tartibga solish tartibi, namunasi, qoidalari hisoblanadi.

• Kasbiy etikaning asosiy ko’rinishlari quyidagilardir: shifokorlar etikasi, pedagogik etika, olimnmng, aktyorning, rassomning, tadbirkorning, jurnalistning, injenerning va hokazo kasblarningetikasi.
• Bugungi kunga kelib etika kodekslarining bir qancha turlari mavjud. Ular tadbirkorlik sohasida, savdo sohasida, harbiy soha vakillari uchun ham ishlab chiqilgan. Bundan tashqari, xalqaro tashkilotlar xodimlari uchun (masalan, muzeylar), muassasalar, xalqaro kasaba uyushmalari xodilari uchun ham ahloqiy kodekslar mavjud. Ular xalqaro maqomga ega.

• Iqtisodiy etika

• bu tadbirkorlik faoliyati ishchilarning odob ahloqini aks ettiruvchi normalar majmuini namoyon etadi, tadbirkorning ish uslubiga rivojlangan jamiyatning talablarini ko’rsatadi, tadbirkorlik faoliyati ishtirokchilari o’rtasida munosabat va ijtimoiy yondashuv qanday bo’lishi kerakligini aks ettiradi.
• Iqtisodiy etika bozor munosabatlarining shakllanishi, tarixiy an’analar, ommaviy anglab etishning keng namoyon bo’lishi, insonning mehnatga bo’lgan ahloqiy munosabati mezoni natijasida yuzaga keladi.

• Buxgalteriya axloq kodeksining asosiy qoidalari quyidagilar qabul qilingan

• buxgalter, lavozimni egallashdan oldin, diqqat bilan (avvalgi buxgalter ishini o’rganish) kerak

• agar avvalgi buxgalterendi ishlamasa, yozma so’rov bilan murojaat qilishingiz kerak. Kasbiy burch sizni ushbu so’rovga to’liq javob berishga majbur qiladi

• agar ish beruvchi amaldagi qonunchilikni buzgan yoki buzishi mumkin bo’lgan ishlarni dastlabki ko’rib chiqishdan kelib chiqqan bo’lsa, buxgalter taklifni (ishni) rad etishi kerak)

• buxgalter ma’muriyatdan nima qilayotganini bilish va tushunishni talab qilmasligi kerak

• buxgalter o’zini rag’batlantirishni talab qila olmaydi

• ish beruvchining foydasi bosh buxgalter uchun ulushni o’z ichiga olmasligi mumkin, ya’ni buxgalter o’zi echib olgan moliyaviy natijalar uchun bonus yoki qo’shimcha to’lovni olmasligi mumkin

• buxgalter ish beruvchiga o’z jinoyatining izlarini qanday sodir etish va yashirishni maslahat bermasligi kerak

• ish beruvchi va buxgalter moliyaviy hisobotlarni noto’g’ri talqin qilish uchun birgalikda va uzil-kesil javobgardirlar

• buxgalter muntazam ravishda o’z kasbiy malakasini oshirishi kerak