O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
QARSHI FILIALI
KOMPYUTER INJINIRINGI FAKULTETI DI 12-20 - GURUH TALABASINING “ KOMPYUTERNI TASHKIL ETISH ” FANIDAN TAYYORLAGAN
8-AMALIY ISHI
Bajardi: Ikromov Asilbek Qabul qildi: Q. Zoxirov
QARSHI-2022 Mavzu: Assembler tilida dasturlash. Ishdan maqsad: Assembler tili haqida tushunchaga ega bo‘lish, uning kelib chiqish tarixi va qayerlarda qo‘llanilishi haqida ma’lumotlarga ega bo‘lish. Nazariy qism Tayanch so‘z va iboralar Assembler, ASM, jmp, jz, jnz, test, megabayt, kilobayt, intel, borland int., turbo assembler, tlink.exe, tasm.exe, td.exe, otladchik. ASSEMBLERDA DASTURLASH. Kompyuter texnologiyalari taraqqiyoti algoritmlarni yozish - dasturlash tillari uchun yangi turli xil simvolli tizimlarining paydo bo‘lish jarayonini aniqlanadi.
8.1 - rasm. Dasturlashtirish tili tasnifi
Ko‘plab dasturlash tillari mavjud, biroq biz Assembler tiliga e'tibor qaratamiz. Hozirgi vaqtda dasturchi Assemblerdan ancha sodda dasturlash tillarini qo‘llashi mumkinligiga qaramasdan, Assembler bilimi va unda dasturlash qobiliyati hech qachon ortiq bo‘lmaydi. Bu quyidagi dalillar bilan tasdiqlangan:
Boshqa dasturiy tillardan talablarni to‘liq qondiradigan prilojeniyalar yozish har doim ham mumkin emas. Va ba'zi hollarda butunlay mumkin emas. Assembler dasturlash tilida siz har qanday dasturni yozishingiz mumkin.
Ba'zan yuqori darajali dasturlash tillari kerakli tezlikni ta'minlay olmaydi. Assembler'da yaratilgan dasturlar esa har doim tez.
Yuqori darajadagi tillarda yaratilgan dasturlarning hajmi Assemblerda yaratilgan dasturlarga qaraganda ancha katta.
Assembler tili sizga to‘g'ridan-to‘g'ri apparat bilan ishlash imkonini beradi, bu esa ba'zi hollarda dasturchiga afzallik va istalgan natijani beradi. Yuqori darajadagi tilda dastur apparat qurilmalari bilan yozma modul orqali ishlaydi, ya'ni dasturchiga biron bir narsani o‘zgartirishga ruxsat bermaydi va shuning uchun kerakli natijani olish imkoni ega bo‘lmaydi.
Assembler tilini bilish faqat yuqori darajadagi tillarda dasturga ega bo‘lganlarga nisbatan katta afzallik beradi. Assembler biladigan dasturchi kompyuterning tuzilishini va apparat apparatlarining tuzilishini biladi.
Assembler tili Assembler tili kompyuterning barcha funktsional birliklarining operatsion tizim bilan o‘zaro ta'sirini yaxshiroq tushunishga imkon beradi. Assembler tili - bu operatorlar va protsessor komandalari o‘rtasida bir-birini yozishmalarga ega maxsus dasturiy tildir. Har bir protsessor turi yoki protsessorlarning butun oilasi uchun assembler tili mavjud, chunki assembler tili bo‘yicha yo‘riqnomalar mashina yo‘riqnomasi tizimi bilan bir-birini yozishmalarga ega bo‘lishi kerak va kompyuter arxitekturasiga muvofiq bo‘lishi kerak. Ushbu ma’ruzada 16 bitli 8086-88 Intel protsessoriga oid buyruqlar ko‘rsatmalarni o‘z ichiga oladi. 8086-88 mikroprotsessorlari birinchi 640 KB (kilobayt) asosiy xotiraga (RAM) va 65536 baytlik kirish/chiqish manzil maydoniga ajratilgan 1 (MB) megabaytning asosiy manzil maydoni bilan ajralib turadi. Assembler tilining manba kodini mashina ko‘rsatmalariga o‘zgartiradigan dastur. Assembler dasturlari juda samarali bo‘lishi mumkin. Dastur qobiliyatlari va qobiliyatlari teng bo‘lgan dasturchilar tomonidan Assembler tilida ishlash yuqori darajadagi tilda yozilgan dasturdan ko‘ra ixcham va tezroq dastur ishlab chiqaradi. Bu deyarli barcha kichik va o‘rta dasturlar uchun amal qiladi. Assembler tili dasturi juda to‘g'ri. Ushbu til dasturchining barcha apparat bilan bevosita ishlashiga imkon berganligi sababli, assembler dasturi boshqa dasturlarda mavjud bo‘lmagan narsalarni bajarishi mumkin. Birlashtiruvchi til dasturini ishlab chiqish va disk raskadrovka qilish vaqt talab qiladigan bo‘lsa-da, bu xotirada kam joy ajratadigan va asta-sekin kompyuterlarda ham tezkor tezlikka erishish imkonini beradigan kichik bajariladigan modullarga olib keladi. Assembler tili asosan dasturlarning individual segmentlarini (ish tezligini oshirish va uskunaga bevosita kirish), shuningdek alohida qurilmalarning dasturlashtirilgan xotirasida saqlanadigan tizim dasturlarini yozish uchun ishlatiladi. Assembler tilining asosiy kamchiliklari, kompyuterning bir turiga yoziladigan dasturni boshqa komputer turlarida ishlatish mumkin emas, chunki har bir kompyuter oilasi uchun boshqa assembler tili ishlatiladi. Agar yaratiladigan dastur turli xil kompyuterlarda ishlatilsa, u yuqori darajadagi tillarda ishlab chiqilishi kerak va u kompyuter arxitekrurasining xususiyatlarini dasturiy ta'minotdan foydalanish qulayligi va portativ kodni olish uchun yashirishi kerak.
