Mavzu: Aruz vazni qoidalari: ritmik birliklar Reja

Mavzu: Aruz vazni qoidalari: ritmik birliklar

Reja:

1. 
   Aruz vazni haqida ma’lumot.
   
2. 
   Hijo eng kichik ritmik bo’lak sifatida.
   
3. 
   Aruzda ritmuk bo’laklar.
   

Tayanch tushunchalar: Aruz vazni, ritmik birliklar, hijo, juzv, she’riy vazn, vatad va vosila.

Savollar

1. 
   She’riy vazn deganda nimani tushunasiz?
   
2. 
   Qanday she’riy vaznlarni bilasiz?
   
3. 
   Aruz she’riy tizimining boshqa she’riy tizimlardan farqlanib turuvchi jihatlarini ayting.
   
4. 
   Aruzning paydo bo’lishi haqida qanday ma’lumotlarga egasiz?
   
5. 
   Xalil ibn Ahmadning aruzshunoslikdagi xizmati nimalardan iborat?
   
6. 
   Aruz so’zining ma’nolari haqida so’zlab bering.
   
7. 
   Aruz tizimida nechta bahr mavjud va ularning qaysilari dabiyotda keng qo’llaniladi?
   
8. 
   Bahr nima?
   
9. 
   “ Vasl” hodisasini tushuntirib bering.
   
10. 
    Ramal bahrining asliy rukni qanday ataladi?
    

Topshiriqlar

1. 
   Ramali musammani solim vazni qanday hosil bo’lishini ayting.
   
2. 
   Navoiyning ramali musammoni solimda yozilgan g’azalini “ ush- shabob” devonidan toping, taringizga ko’chiring va barcha baytlarning taqtiyini chizing.
   
3. 
   Ramali musammani mashkul vaznining birinch va uchinchi ruknlari qanday nomlanishini ayting. Ushbu vaznning turkiy she’riyatda keng istifoda etilmaganligi sabablari haqida o’ylab ko’ring.
   
4. 
   Ramal bahridagi maxbun va maxbuni mahzuf ruknlari o’rtasida qanday farq borligini ayting.
   
5. 
   Ramali musammani mahzuf va ramali musammani maxbun vaznlari o’rtasidagi farqni ayting.
   
6. 
   Ramal bahridagi maqtuyi musabbag’ hamda maqtu’ ruknlarining afoyillarini ayting.
   
7. 
   Quyidagi baytning vazinini aniqlang.
   

Aylamang bekasligimni ta’n , bir kun bor edi
Menda ham bir nozanin chobuksivor , ey do’stlar

1. 
   Navoiy)