Mavzu: Aminokislotalar, kislota amidlari. Glikokol va mochevinalarning xossalari

Kislota amidlari.
Kislota amidlari karboksilik kislotalarning hosilalari bo'lib, ularda gidroksil aminokislota bilan almashtiriladi:
Tuzilishi. Amidlarni ammiakning hosilalari sifatida ham ko'rib chiqish mumkin, ularning molekulasida bitta vodorod atomi asil guruhi bilan almashtiriladi.
Nomenklatura. Tizimli nomenklaturaga ko'ra, amidlarning nomlari -ovaya oxirlarini -amid bilan almashtirib, tegishli karboksilik kislota nomidan olingan:
Amidlarning izomeriyasi amid guruhi (~C0NH2) bilan bog'langan uglerod zanjirining tuzilishiga bog'liq.
Kvitansiya. Amidlar ammiakning galogen kislotalar yoki esterlarga ta'sirida tayyorlanishi mumkin:
jismoniy xususiyatlar. Kislota amidlari kristall moddalardir (istisno suyuq formamid - chumoli kislota amidi H-CONH2). Suvda kam eriydi. Yechimlar neytraldir.
Kimyoviy xossalari. 1. Tuz hosil bo'lishi. Ammiak va aminlardan farqli o'laroq, amidlar amalda asossizdir. Bu azot atomidan erkin juft elektronni siqib chiqaradigan karbonil guruhining ta'siri bilan bog'liq:
Bundan tashqari, aminokislotalarning vodorod atomlari bir oz kislotali xususiyatga ega bo'lgan metall bilan almashtirilishi mumkin. Biroq, amidlar kuchli kislotalar bilan tuzlar hosil qiladi:
2. Amidlarning gidrolizi. Amidlarning gidrolizi paytida karboksilik kislotalar hosil bo'ladi (qidirilganda va kislotalar yoki ishqorlar ishtirokida):
3. Azot kislotasining ta'siri. Ushbu reaksiya azotning chiqishi va karboksilik kislotalarning shakllanishi bilan birga keladi:
3. Amidlarning qayta tiklanishi. Amidlar kamaytirilganda (masalan, LiA1H4 ta'sirida) aminlar olinadi: Alohida vakillar. Asetamid (e tanami d)
- kristall modda, suvda oson eriydi va
spirtli ichimliklar. Kuchli o'ziga xos hidga ega. Erituvchi sifatida ishlatiladi. Qog'oz, teri, dori-darmonlar ishlab chiqarishda ishlatiladi.
Akrilamid (propenlar d) - so pl bilan kristall modda. 84,5 °C. Keling, suvda va spirtda yaxshi eriydi. Poliakrilamid va turli xil sopolimerlarni ishlab chiqarish uchun monomer bo'lib xizmat qiladi. Kauchuk modifikator.

Xulosa.

1-tajriba.

Probirkaga 1 ml mis sulfatning 10% li eritmasidan solib, ustiga 2-3 tomchi o`yuvchi natriyning 10% li eritmasidan tomizdik. Bunda mis (II) gidroksid cho`kmasi tushdi. Cho`kma ustiga glitsinning 1% li eritmasidan soldik, cho`kma batamom erib to`q ko`k rangli tiniq eritma hosil bo`ldi.
CuSO₄+NaOH  Na₂SO4+Cu(OH)2
Cu(OH)2+CH2(NH2)COOH {CH2(NH2)COO}Cu

2-tajriba

Probirkaga 1ml natriy nitrit 5% li eritmasi olinadi ustiga 1 ml xlorid kislotaning 8% li eritmasidan qo`shiladi. Yana probirkaga 1ml glikokol eritmasidan quyilsa, probirkadan gaz pufakchalari (azot) ajralib chiqayotgani kuzatiladi.
NaNO2+HCLNaCl+HNO2
HNO2+ CH2(NH2)COOHCH2(OH)COOH+N2^+H2O
3-tajriba
Probirka a-alanin 1% li eritmasidan 1 ml solib, ustiga fenoftalin bilan bo`yalgan o`yuvchi natriyning 10%li eritmasidan 1 ml solinsa, fenoftalinning pushti rangi yo`qoladi.
CH3-CH(NH2)COOH+NaOHCH3CH(NH2)COONA+H2O