Mavzu amaliy dasturiy ta’minot. Amaliy dasturlar paketi bilan ishlash



Download 85,48 Kb.
bet7/26
Sana20.01.2022
Hajmi85,48 Kb.
#392519
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   26
Matlabda ma’lumotlar toifalari

Matlab tizimidagi dasturlar matn formatidagi m-fayllardir. Matlab tizimida dasturlash tili quyidagi vositalarga ega:



  • Har xil turdagi ma’lumotlar;

  • Konstantalar va o‘zgaruvchilar;

  • Operatorlar(matematik ifodalarning operatorlarini ham o‘z ichiga oladi);

  • Biriktirilgan komanda va funksiyalar;

  • Foydalanuvchining funksiyalari;

  • Boshqaruvchi strukturalar;

  • Sistema operatorlari va funksiyalar;

  • Dasturlash tilining kengaytirish vositalari.

Matlab tizimida dasturlash kodlari yuqori darajali tilda yoziladi va ushbu til tipik interpretator bo‘lib hisoblanadi, ya’ni dasturning har xil instruksiyasi darhol taniladi va bajariladi. Hamma instruksiyalarni, ya’ni to‘liq dasturni kompilyasiya qilish etapi mavjud emas. Matlab bajariluvchi dasturlarni yaratmaydi. Dasturlar faqat m-fayllar ko‘rinishida mavjud bo‘ladi. Dasturlarning ishlashi uchun Matlab muhiti zarur. Lekin Matlabda yozilgan dasturlarni C va C++ dasturlash tillariga translayasiya qiluvchi kompelyatorlar yaratilgan. Ular Matlab muhitida tayyorlangan dasturlarni bajariluvchi dasturlarga aylantirish masalasini hal qilish imkoniyatini beradi. Matlab tizimi uchun kompilyatorlar mustaqil dasturiy vositalardir.
SHuni esda tutish kerakki, Matlabning hamma insruksiyalari ham kompilyasiya bo‘lavermaydi, ya’ni kompilyasiyadan oldin bunday dasturni qayta ishlash talab qilinadi. Kompilyasiya qilish natijasida dasturlarning bajarilish tezligi 10-15 martagacha ortishi mumkin.
Matlabda quyidagi toifadagi ma’lumotlardan foydalaniladi:
-sonli toifa;
-qatorlar va simvollar;
-ob’ektlar (matritsalar);
Sonli toifadagi berilgan ikki xil: haqiqiy va kompleks sonlar bo‘lishi mumkin. Haqiqiy sonlar xuddi matematikadagi kabi ishlatiladi. Butun va kasr qismlari nuqta(.) bilan ajratiladi. Kompleks sonlar esa, avval eslatganimizdek a+ib yoki a+bi ko‘rinishida yoziladi, bu erda a va b mos ravishda kompleks sonning haqiqiy va mavhum qismlari deyiladi, i-belgi (yoki i,  j) mavhum birlikni bildiradi(i^2=-1). Kompleks sonni bildiruvchi i belgi b ning chap yoki o‘ng tomoniga probelsiz yozilishi kerak, aks holda Matlab tizimi xatolik beradi.
Umuman, ixtiyoriy toifadagi son matritsalarni, vektorlarni yoki skalyar miqdorlarni elementlari (qiymatlari) bo‘lishi mumkin. Xotirada barcha sonlar ikki karrali aniqlikdagi son ko‘rinishida saqlanadi. Sonlar aniqlangan oraliqlarning chegaralari hamda mashina aniqligi tizim o‘zgaruvchilari eps, realmax va realmin orqali beriladi.
Matlabda apostroflar ichiga joylashtirilgan simvollar ketma-ketligi qator deb tushiniladi. Qatorlarga misol qilib quyidagilarni keltirish mumkin:
a=’Matlab’
b=’function’
Bir nechta qatorlarni birlashtirish uchun xuddi vektor va matritsalar kabi ([…]) kvadrat qavslar ishlatiladi. Masalan,
str1=[‘This’,’is’,’string’],
str2=[‘Sistema’,’Matlab’]
kabi ifodalar mos ravishda quyidagi simvolli qatorlarni beradi.
str1=‘This is string’
str2=‘Sistema Matlab’
Ob’ekt(matritsa)lar haqida avvalgi darslarimizda etarlicha ma’lumotlar berilgan.
Qatorlarni hosil qiluvchi va ularga ishlov beruvchi Matlabning ba’zi funksiya(komanda)larini keltirib o‘tamiz:

    • blanks(n)- n ta probeldan iborat qatorni bildiradi;

    • num2str(n)-haqiqiy sonni qatorga aylantiradi;

    • deblanks(s)- s qatordan kerak bo‘lmagan probellarni yo‘qotadi;

    • index(s,t)- s qatorda t qator ostining birinchi marta ko‘rinishi holatini chiqaradi. Agar qator osti bo‘lmasa nolni chiqaradi;

    • randex(s,t)- s qatorda t qator ostining oxirgi marta ko‘rinishi holatini chiqaradi. Agar qator osti bo‘lmasa nolni chiqaradi;

    • strcmp(s1,s2)- 1 ni chiqaradi agar s1, s2 qatorlar bir xil bo‘lsa, aks holda 0 ni chiqaradi;

    • strrep(s,x,y)- x qator ostining s qatorga barcha kirishlarini  y  qatorga kirishga almashtiradi;

    • bin2dec(s)- qator ko‘rinishida tasvirlangan ikkilik sistemasidagi songa mos o‘nlik sistemasidagi sonni chiqaradi;

    • dec2bin(n)- o‘nli sistemasidagi manfiy bo‘lmagan songa mos ikkilik sistemasidagi sonni qator ko‘rinishida chiqaradi;

MATLAB da o’zgarmaslar, o’zgaruvchilar, vektor va matritsalarni (massivlar) kiritish.

Vektor va matritsalarni shakllantirish.

Matlab tizimi massivlar ya’ni matritsalar va vektorlar bilan murakkab hisoblashlarni bajarish uchun maxsus mo‘ljallangan tizim hisoblanadi. Har bir berilgan o‘zgaruvchi bu vektor yoki matritsa deb tushuniladi. Agar vektorning uch elementi berilgan bo‘lsa, uni kvadrat qavs ichida bir-biri bilan probel yoki vergul orqali ajratilib qiymatlari beriladi. Masalan: >> V=[1 2 3] V = 1 2 3 >> V=[1; 2; 3] V = 1 2 3 Masalan, agar x=1 berilgan bo‘lsa, u holda bu x 1 ga teng bitta elementdan iborat vektordir. Agar vektor 4 ta elementdan iborat desak, ularning qiymatlarini kvadrat qavs ichida probellar bilan ajratilgan holda yozish mumkin. >>V = [2 4 6 8] V = 2 4 6 8 Ushbu holda vektor satr holida berilgan. Agar elementlarni nuqtali vergul (;) bilan ajratsak, u holda vektor ustunini hosil qilamiz. >>V = [2; 4; 6; 8] V = 2 4 6 8 Matritsalarni berish bir nechta satrlarni ko‘rsatishni talab etadi. Satrlarni chegaralash uchun nuqtali vergul (;) dan foydalaniladi. >>Т = [1 2 3; 4 5 6; 7 8 9] Т = 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Matritsa yoki vektorning alohida elementlarini V(i) yoki Т(i, j) ko‘rinishidagi ifodadan foydalaniladi. Masalan:

>> Т (3,2) ans = 8 Agar Т(i, j) element x ning yangi qiymatini o‘zlashtirsa, u holda o‘zlashtirish operatori ishlatiladi. Т (3,2) = х; Т(i) ifoda bitta ustunga ega matritsa elementiga bitta indeksi bilan beriladi. Masalan: >>Т (3) ans = 7 >>Т (8) ans = 6


Matlabda matritsa va vektorlar ustida amallar bajarish bir vaqtning o‘zida barcha arifmetik amallarni bajarish imkonini beradi. Buning uchun amal belgisi oldidan nuqta qo‘yiladi. MathLabda vektor va matritsalarni berish uchun maxsus funksiyalar mavjud. Bu funksiyalar bir o‘lchovli va ko‘p o‘lchovli massivlar yaratish uchun xizmat qiladi. ones funksiyasi massivning birlik elementini tuzadi.

>> а = ones (3, 2) a = 1 1 1 1 1 1 zeros funksiya nol elementli massivni yaratadi. >> b = zeros (2, 3) b = 0 0 0 0 0 0 Matritsani berish bir nechta satr va bir nechta ustunlarni ko‘rsatishni talab etadi. Satr chegaralari nuqtali vergul bilan ajratiladi. Masalan: >> M=[1 2 3; 4 5 6; 7 8 9]; >> M M = 1 2 3 4 5 6 7 8 9

7. Kompyuterli grafika.

Kompyuter grafikasi tushunchasi hozirda keng qamrovli sohalarni o'z ichida mujassamlashtirib, bundaoddiygrafikchizishdantorealborliqdagiturlitasvirlarnihosilqilish, ulargazebberish, dasturvositasiyordamidahattotasvirgaoidyangiloyihalarniyaratishko’zdatutiladi. Kompyuter grafikasi keng tarqalib borayotgan dastur ta'minotidir,ya'ni kompyuter grafikasi mavjud va yangi yaratilayotgan dasturlarga tayanadi. Zamonaviy kompyuter texnolgiyasida kompyuter grafikasi bilan ishlash eng ommobop yo’nalishlardan biri bo’lib bormoqda. Hozirda bu yo’nalish bilan hatto professional rassom va dzaynerlar ham shug’ullanmoqda.

Ma'lumki inson axborotni eshitish va sezish a'zolariga nisbatan ko’rish a'zolari or?ali oladiKo’rgazmali axborotning o’zlashtirilishi oson bo`ladi.. Inson tabiatining ana shu xususiyati grafik operatsion tizimlarda ishlatiladi. Ularda axborot grafik ob'ektlar: znachoklar (belgilar), oynalar va rasmlar ko’rinishida tasvirlanadi.

Operatsion tizimning barcha grafik ob'ektlari, shuningdek, boshqa barcha tasvirlar qandaydir yo’l bilan kompyuterda xosil qilinishi yoki unga kiritilishi kerak. Grafik tasvirlarni kompyuterga kiritish uchun maxsus tashqi (atrof) qurilmalari ishlatiladi. Eng ko’p tarkalgan qurilma — bu skanerdir. Sunggi paytda raqamli fotokameralarning ham qo’llanish ko’lami kengayib bormoqda. Ularning oddiy fotoapparatlardan farqi shundaki, tasvir kimyoviy yo’l bilan fotoplyonkaga tushirilmaydi, balki fotokamera xotirasining mikrosxemalariga yozib qo’yiladi. U erdan axborotni kabel orqali kompyuterga uzatish mumkin. Ayrim raqamli fotoapparatlar ma'lumotlarni fayl sifatida egiluvchan diskka yozib qo’yish imkoniyatiga ham ega. Diskdagi axborotni esa kompyuterga o’tkazish unchalik qiyin emasligini siz yaxshi bilasiz.

Kompyuterga tasvirni kiritish uchun uni albatta skanerlash, rasmga olish yoki uni ushlab olish shart emas. Tasvirni kompyuterning o’zida xam xosil qilish mumkin. Buning uchun grafik muxarrirlar deb ataluvchi maxsus dasturlar sinfi ishlab chiqilgan.

Axborotni grafik shaklda ishlab chiqish, taqdim etish, ularga ishlov berish, shuningdek, grafik ob'ektlar va fayllarda bo`lgan nografik ob'ektlar o`rtasida bog’lanish urnatishni informatikada kompyuter grafikasi deb atash qabul qilingan.
8. Kompyuterli animatsiya.


Download 85,48 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   26




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish