Mavzu: Aksiomatik usul Evkliding,,negizlar,, asari haqida

Mavzu: Aksiomatik usul.. Evkliding ,,negizlar,, asari haqida

Reja:

• Yevklid hayoti va ijodi.
• Yevklid “Negizlar asari haqida.

YEVKLID, Evklid (Eukleides) (mil. av. 3-a.) — yunon matematigi; mat., optika, mexanika, musiqaga oid asarlar muallifi. Yevklid asli tir (Livan)lik boʻlib, Iskandariyada yashab, ijod etgan va u yerda oʻz ilmiy maktabini yaratgan. Asosiy matematik asari — «Negizlar». Unda Yevklid oʻzigacha Yunonistonda toʻplangan boy matematik materialni mantiqiy tartibga tushirgan, mat. ning kelgusi taraqqiyotiga asos solgan. Bu asar mat. taraqqiyotida muhim oʻrin tutdi. «Shakllarni boʻlaklarga boʻlish toʻgʻrisida» asarining arabcha tarjimasi saqlanib qolgan (yana q. Yevklid geometriyasi, Yevklid «negizlari»).

YEVKLID, Evklid (Eukleides) (mil. av. 3-a.) — yunon matematigi; mat., optika, mexanika, musiqaga oid asarlar muallifi. Yevklid asli tir (Livan)lik boʻlib, Iskandariyada yashab, ijod etgan va u yerda oʻz ilmiy maktabini yaratgan. Asosiy matematik asari — «Negizlar». Unda Yevklid oʻzigacha Yunonistonda toʻplangan boy matematik materialni mantiqiy tartibga tushirgan, mat. ning kelgusi taraqqiyotiga asos solgan. Bu asar mat. taraqqiyotida muhim oʻrin tutdi. «Shakllarni boʻlaklarga boʻlish toʻgʻrisida» asarining arabcha tarjimasi saqlanib qolgan (yana q. Yevklid geometriyasi, Yevklid «negizlari»).

Bu olim hayoti haqida deyarli aniq ma’lumotlar mavjud emas. Bizga u haqidagi ayrim uzuq-yuluq afsona tarzidagi xabarlar yetib kelgan xolos. Uning eng mashhur asari «Boshlang‘ichlar» ga birinchi bo‘lib sharh yozga Prokl (V asr), Yevklidning qachon va qayerda tug‘ilganligini yoki vafot etganligini aniq aytib bera olmagan. Proklning qayd etishicha «bu arbob alloma» Ptolomey I zamonasida yashagan ekan. Ba’zi biografik ma’lumotlar XII-asrga oid arab qo‘lyozmasida saqlanib qolgan: «Yevklid, Naukratning o‘g‘li «Geometr» nomi bilan mashhur, qadimgi zamon allomasi, kelib chiqishiga ko‘ra yunon, yashagan joyi Suriya, Tir o‘lkasida tavallud topgan».