Bog'liq AKTSIZ TAVARLARNI BELGILASH VA ULARNI SOLIQQA TORTISHNING O\'ZIGZ XUSUSIYATLARI
4. Aktsiz solig’ini hisobga olish va buxgalteriyada rasmiylashtirish. Aktsiz solig’i to’lanadigan tovar O’zbekiston Respublikasi hududida aktsiz solig’i to’langan xom ashyodan ishlab chiqarilgan holatlarda, xom ashyo (mahsulot) bo’yicha to’langan aktsiz solig’i summasi ishlab chiqarish xarajatlariga kiritilmaydi va tayyor mahsulotta aktsiz solig’i summasini hisoblashda hisobga olinadi.
hisobga o’tkazilishi lozim bo’lgan aktsiz solig’i summasi ustidan nazoratni amalga oshirish uchun, xom ashyo (mahsulotni) etkazib beruvchilar tovar-kuzatuv hujjatlarida byudjetga to’lanishi lozim bo’lgan ortilgan xom ashyo (mahsulot) bo’yicha aktsiz solig’i summasini alohida qatorda ko’rsatishlari shart.
Agar, sotib olinayotgan aktsiz solig’i solinadigan xom ashyo (mahsulot) bo’yicha aktsiz solig’i summasi tovar-kuzatuv hujjatlarida alohida ajratib ko’rsatilmagan bo’lsa, u hisob-kitob yo’li bilan hisoblab chiqarilmaydi va tayyor mahsulot bo’yicha hisobga kiritilmaydi.
hisobga o’tkazilishi lozim bo’lgan aktsiz solig’i summasi alohida mufassal (analitik) schyotda hisobga olinadi va tegishli ulushlarda "Byudjet bilan hisob-kitoblar" schyotining debetiga xom-ashyoni ishlab chiqarishga sarflanishi sari, hisobdan chiqarilib boriladi.
quyidagilar bo’yicha hisoblangan aktsiz solig’i summasi hisobga kiritilmaydi:
-"O’zmevasabzavotuzumsanoatxolding" xolding kompaniyasi korxonalari tomonidan ishlab chiqilgan spirt bo’yicha o’z iste’moli uchun;
-benzin va dizel yonilg’isi ishlab chiqarish uchun neft va gaz kondensati bo’yicha.
Aktsiz solig’i bo’yicha byudjet bilan hisob-kitoblarning hisobi byudjetga to’lovlar bo’yicha qarzlarning hisobi schyotida olib boriladi.
Byudjetga o’tkazilishi kerak bo’lgan aktsiz solig’ining hisoblangan summasi olish bo’yicha hisob schyotining debetida va byudjetga to’lovlar bo’yicha qarzlarning hisobi schyotining kreditida aks ettiriladi. Byudjetga o’tkazilgan aktsiz solig’i summasi pul vositalarini hisobi schyoti bilan korrespondentsiyasida byudjetga to’lovlar bo’yicha qarzlar schyotining debetida aks ettiriladi.
Aktsiz markalarini sotib olishda boshqa joriy aktivlar schyotining debetida va pul vositalarining hisobi schyotining kreditida buxgalteriya yozuvi yozib qo’yiladi.
Mahsulotni markirovkalash uchun aktsiz markalari ishlatilgan sari quyidagi buxgalteriya yozuvi yozib boriladi: davr xarajatlari hisobi schyotining debeti va boshqa joriy aktivlar schyotining krediti.
Soliq to’lovchilar O’zbekiston Respublikasining amaldagi qonun hujjatlariga muvofiq javobgar bo’ladilar.
Aktsiz solig’ining to’g’ri hisoblash va byudjetga to’lash ustidan nazorat davlat soliq organlari tomonidan O’zbekiston Respublikasining Soliq kodeksi, O’zbekiston Respublikasining "Davlat soliq xizmati to’g’risida"gi qonuni va O’zbekisgon Respublikasining boshqa qonun hujjatlariga muvofiq ravishda amalga oshiriladi.