Мавзу: Ҳаёт фаолияти хавфсизлиги фанига кириш Режа

Келтирувчи зарарига кўра: ижтимоий, иқтисодий, техник, сиёсий.

Келиб чиқиш соҳасига кўра: турмушда, спортда, йўл транспортида, ишлаб чиқаришда, уруш ёки табиий офат натижасида юзага келадиган хавфлар.

Инсонга таъсир қилиш даражасига қараб: фаол (актив) ва суст (пассив).

Таъсир доирасига кўра: локал, маҳаллий, миллий, глобал.

Таъсир этиш тезлигига кўра: тасодифий, шиддатли, мўтадил ва равон.

Хавфларни ўрганиш тартиби уч хил бўлади:
I босқич - хавфларни олдиндан таҳлил этиш.
II босқич - хавфли ҳолатларнинг кетма-кетлигини аниқлаш, ҳодиса ва хавфлар "дарахтини"(шажарасини) тузиш.
III босқич - оқибатларни таҳлил қилиш.
Бу усулда "Хавфлар дарахти" юқоридан пастга қараб қурилади ҳамда сабабларни ҳисобга олган тақдирда тамом бўлади.
Хавфларнинг таксономияси.
Таксономия - мураккаб ҳодисаларни, жараёнларни, тушунчаларни ёки обектларни бир системага солиш ҳақидаги фандир. Хавфлар таксономияси - хавфларни тартиб бўйича жойлаштиш деган маънони англатади. Хавфлар таксономиясини тузиш айнан инсон фаолияти хавфсизлигини таъминлашда муҳим рол ўйнайди. Хавфларнинг таксоманиясини тузишни, хавфларнинг табиатини чуқур ўрганиш орқалигина амалга ошириш мумкин.
Табиий офат хавфининг таксономиясини тузиш:
геологик ўзгаришлар оқибатида юзага келадиган хавфлар: ер силкиниши, ер кўчкиси, вулқон отилиши, тоғларнинг емирилиши ва ҳк;
гидрометерологик: ўзгариш оқибатида юзага келадиган хавфлар: шамоллар, ёғингарчиликлар, табиий ёнғин, қурғоқчик, момақалдироқ, чақмоқ чақиши, дўл ёғиши ва ҳк;
эпидемиологик, эпизоотик ва эпифитотик хавфлар: (инсонлар заҳарланиши, оммавий ўлим, чўчқа, парранда грипплари, қутириш, оқсил касаллиги, ҳ.к.)
Хавфларнинг номенклатураси
Номенклатура - муайян белги, хусусиятига кўра системага солинган ном ва сўзлар рўйхатидир. Масалан, тиббиётда қўлланиладиган дори-дармонлар номенклатураси бирмунча аниқ тузилган. Жумладан, антибиотикларга: тетрациклин, ампицилин, оксоцилин, биоцилин, сефозолин ва бошқалар киради.
Хавфлар номенклатурасини тузишда ҳам айнан хавфнинг бирор белгиси, хусусияти, келтирадиган оқибати ёки бошқа кўрсаткичларига кўра тузилиши лозим.
Ҳозирги кунда хавфлар номенклатураси умумий ҳолда алфавит бўйича тузилган. Масалан: авария, ажал, аланга, алкагол, азият, вакуум, ваҳима, вулқон, газ, гербицид, динамик зўриқиш, емирилиш, ёмғир, ёнғин, заҳар, зилзила, зўриқиш, изтироб, ифлосланиш, ичимлик, касаллик, куйиш, лат ейиш, лойқаланиш, магнит майдони, момақалдироқ, метеоритлар, микроорганизмлар, радиация, реанимация, резонанс, тебраниш, ток уриш, тойиб кетиш, узилиш, урмоқ, ултратовуш, ҳужум, шамол, шовқин, электр токи, электр майдони, экзема, ядро заряди, яшур касаллиги ва бошқалар.