Мавзу-3: Давлат инвестиция дастури

2. Investitsiyalar samaradorligini baholash ko’rsatkichlari 
  Investitsiyalarning samaradorligini baholash ko’rsatgichlari: 
  1.  Sof  keltirilgan  daromad.  Investitsion  loyiha  bo’yicha  sof  keltirilgan 
daromad  ko’rsatgichi  manfiy  yoki  nolga  teng  bo’lsa,  ushbu  loyiha  qabul 
kilinmasligi  kerak,  chunki  u  investor  uchun  qo’yilgan  kapitalga  qo’shimcha 
daromad keltirmaydi. 
  Musbat  ishorali  ko’rsatgich  loyiha  bo’yicha  investor  uchun  kapitalni 
ko’paytirishga imkon beradi. 
  2. Daromadlilik indeksi metodik jixatdan «kapital qo’yilmalar samaradorligi 
koeffitsientini»  baholash  ko’rsatgichiga  yaqin.  Ammo  iqtisodiy  mohiyat  jixatdan 
ushbu ko’rsatgich undan farq qiladi, chunki investitsiyalardan kelayotgan daromad 
sifatida sof foyda emas, balki  pul oqimi ko’rsatgichidan foydalaniladi. 
  Daromadlilik  indeksi  taqqoslash  baholash  uchun  ishlatiladi  va  investitsion 
loyihani amalga oshirish uchun ishlatiladi. 
  Agar daromadlilik indeksi miqdori birdan «1» kichik yoki unga teng bo’lsa, 
ushbu  loyiha  qabul  qilinmasligi  lozim,  chunki  u  investor  uchun  qo’shimcha 

---

 
102 
daromad keltirmaydi. Boshqacha kilib aytganda daromadlilik indeksi ko’rsatgichi 
birdan «1» katta investitsiya loyihalari amalga oshirilishi mumkin. 
  3. 
Qaytib 
kelish 
muddati 
ko’rsatgichi 
investitsiya 
loyihalarini 
samaradorligini baholash ko’rsatgichlari o’rtasida eng ko’p   tarkalganidir.  Ushbu 
ko’rsatgich  xaqiqiy  qiymatga  keltirilgan  investitsion  vositalar  va  pul  oqimi 
summasi  asoslangan  pul  oqimiga  asoslanadi.  Ushbu  ko’rsatgichdan  nafaqat 
investitsiyalar samaradorligini baholashda, balki investitsion risklarni hisoblashda 
ham foydalanish mumkin. 
  4.  Daromadlilik  ichki  normasi  hisob  mexanizmi  bo’yicha  butunlay  yangi 
ko’rsatgich  hisoblanadi.  U  aniq  investitsion  loyiha  bo’yicha  daromadlilik 
darajasini xarakterlaydi va diskont  stavkasi bilan ifodalanadi. 
  Daromadlilik  ichki  normasi  ko’rsatgichi  taqqoslash  baholash  uchun 
ishlatiladi. Bunda ushbu ko’rsatgich investitsion loyihalar bo’yicha hisoblanadi. 
  YUqorida  ko’rsatib  o’tilgan  ko’rsatgichlar  bir  biri  bilan  o’zviy  aloqada 
bo’lganligi  sababli  reinvestitsiyalarni  samaradorligini  baholashda  ulardan 
kompleks ravishda foydalanish mumkin. 
  Investitsion  loyihalar  samaradorligini  baholash  natijalari  korxona 
investitsion portfelini tashkil etishda ishlatilishi mumkin.