Mavzu: 16-17 asr 1-yarmida Yaponiya

HARBIY TABAQA “SAMURAYLAR”

• Ҳарбий табақа бўлган, қурол олиб юришга танҳо рухсати бўлган

самурайлик ҳам расман букэга тегишли эди. Токугавалар замонида-

ги самурайликда эътиборли қатлам – хатамото (сўзма-сўз «байроқ

остида») ажралиб турарди. Самурай-хатамотолар сёгуннинг бе-

восита ва энг яқин вассаллари бўлиб, Токугавалар мулкларида

деҳқонлар ва бошқа тўлиқ ҳуқуқли бўлмаган қатламлар устидан

назоратни амалга ошириб, хизматчи аёнлар ҳолатини эгаллашган,

шунингдек, солиқ йиғишни ҳам бошқарганлар.

Улардан кейин сёгуннинг қўл остида бўлмаган, ҳудудий княз-

ларнинг вассаллари бўлган самурайларнинг асосий оммаси турар-

ди. Улар ерга эга эмасдилар, ҳеч қанақа аниқ бир мажбуриятсиз,

фақат ўз ҳукмдорлари-даймиоларнинг доимий аёнларини ташкил

қилар, маошни эса гуруч билан олардилар. Оддий самурайлар-

нинг аҳволлари Токугавалар тузуми даврида анча ёмонлашди.

YEVROPALIKLARNING KIRIB KELISHI

• 1543 йили Япония қирғоқларида португалларнинг, олти йилдан

сўнг эса испанларнинг ҳам пайдо бўлиши мамлакатдаги кейин-

ги сиёсий ва иқтисодий муҳитга сезиларли таъсир кўрсатди. Улар

мамлакатга ўқ отар қуролларни олиб кирдилар. Европаликлар олиб

келган христианлик дини ҳам тарқала бошлади. Католикликни тарғиб қилиш, айниқса, Кюсю оролида кенг

тарқалди ва бу ерда христианлик мактаблари ҳамда ибодатхонала-

рини оча бошладилар.

Европаликларнинг пайдо бўлиши савдо капиталининг кучай-

ишига, ҳарбий ишнинг мукаммаллашишига кўмаклашди, ўзаро

урушларни кескинлаштирди ва фақат Япониянинг бўлиниб кетиш

хавфини эмас, балки унинг европаликларга тобе бўлиб қолиш хав-

фини ҳам келтириб чиқарди.

Ўзаро урушлар ва деҳқонларнинг қўзғолонлари феодалларнинг

ўзига ҳам реал хавф туғдирди; савдо капиталининг тўлақонли иш

юритиши учун феодал тўсиқлар олиб ташланиши лозим бўларди;