Mavzu 14: Заҳарли моддалар ва экологик адолат

1. Tabiiy resurslarning katta qismi qazib olish, qayta ishlash korxonalariga tashish va tayyor mahsulot chiqarish jarayonlarida isrof bo’ladi, yo’qoladi, to’kiladi va boshqalar. Ochiq usulda qazib olinayotgan ko’mirning yo’qolishi 3-8% dan 10-12% gacha, shaxta usulida qazib olingan ko’mirning yo’qolishi o’rtacha 20-40%, qora va rangli metallar rudasining yo’qolishi 15-25%, tog’-kimyo xom ashyosiniki esa 20-60% ga boradi. Ushbu boyliklarning narxi aniqlangan holda iqtisodiy hisob-kitob qilinsa, katta iqtisodiy zarar ko’rilayotgani o’z-o’zidan ma’lum bo’ladi.

• Tabiiy resurslar mamlakatning milliy boyligi hisoblanadi. Lekin buning uchun ular to’liq baholangan, ya’ni qiymatga ega bo’lishi kerak. O’zbekistonda faqat mineral xom ashyo boyliklari hisob-kitob qilingan bo’lib, ularning potensiali 3,3 trln. AQSh dollaridan ortiqroq baholanmoqda. Shundan 1 trln. dollari neft va gazga to’g’ri keladi.