Mavzu; 1-4 sinf o’quvchilarida iste’dodli bolalarni aniqlash va ularni tarbiyalash mexanizmlari Reja Kirish I bob. Iste’dodli o‘quvchilarni aniqlashning pedagogik-psixologik shartsharoitlari

Ijtimoiy ustanovkalar. Sof psixologik ma‘noda yangicha tafakkur va
dunyoqarashni shakllantiruvchi va o’zgartiruvchi ijtimoiy psixologik mexanizm –
bu ijtimoiy ustanovkalardir. Bu – shaxsning atrof muhitida sodir bo’layotgan
ijtimoiy hodisalarni, ob‘ektlarni, ijtimoiy guruhlarni ma‘lum tarzda idrok etish,
qabul qilish va ular bilan munosabatlar o’rnatishga ruhiy ichki hozirlik sifatida
odamdagi dunyoqarashni ham o’zgartirishga aloqador kategoriyadir. Ijtimoiy
ustanovkalar haqida batafsil ma‘lumotlar oldingi mavzular (boblar)da bayon
etilgan, bu o’rinda biz, uning faqat dunyoqarashlar o’zgarishiga aloqador
mexanizm sifatidagi rolini ta‘kidlamoqchimiz, xolos.
Ijtimoiy ustanovkalarga xos bo’lgan umumiy qonuniyatlardan biri, bu uning uzoq muddatli xotira bilan bog’liqligidir. Ayni vaziyatlarda shakllangan obrazlar
uzoq muddatli xotirada saqlanib, u yoki bu vaziyatda dolzarblashadi, ya‘ni
,,jonlanadi’‘. Masalan, ba‘zi bir etnik stereotiplar ana shunday xotiradagi mavjud
obrazlar hisobiga shakkllanadi. Demak, ijtimoiy ustanovka ob‘ektga hamda
konkret vaziyatga bog’liqdir.

UMUMIY XULOSA

Mustaqillik yillarida Respublika uzluksiz ta‘lim tizimining muhim bosqichlaridan biri boshlang’ich ta‘limda o’quv-tarbiya ishlarining bugungi kun talablari darajasida tashkil etish davlat siyosatining ustuvor masalalaridan biri ekanligiga alohida urg’u berilgan. Bugungi kunda boshlang’ich ta‘lim moddiy-texnik bazasi mustahkamlandi, ta‘lim jarayoni zamonaviy o’quv qurollari va texnik vositalar bilan qurollantirildi hamda malakali mutaxassislar bilan ta‘minlandi. Biroq, o’quvchilar bilan tashkil etilgan suhbat, anketa hamda test so’rovlarining natijalari ularda iqtidorli o’quvchilarni aniqlash va ular bilan ishlash masalasi yetarlicha shakllanmaganligini ko’rsatdi.
O’quv mashg’ulotlarini tashkil etishda o’quvchilarda hosil bo’lgan iqtidor va uning elementlari to’g’risidagi nazariy bilimlar asosida o’quvchilarda ularni jamiyat va xalq manfaatlari yo’lida mehnat qilish, mustaqillikni mustahkamlashga undovchi ma‘naviy- ahlokiy sifatlarni amaliy jihatdan tarbiyalashga imkon beruvchi ma‘naviy-ma‘rifiy tadbirlarni izchil, tizimli tashkil etish maqsadga muvofiqligi ma‘lum bo’ldi.
Ta‘lim jarayoni va ma‘naviy-ma‘rifiy tadbirlarni uyushtirishda tarixiy meros, milliy qadriyatlar, xalq pedagogikasi g’oyalari, oila, mahalla, ta‘lim muassasalari, shuningdek, ijtimoiy tashkilotlarning imkoniyatlari, ommaviy axborot vositalari kabi omillar ham kasb-hunar kolleji o’quvchilarida shaxs kamolotini shakllantirishga yordam berdi.