Mavzu-1 “ Linvistik va metodik tadqiqot asoslari maxsus kursiga kirish” fanining kursning maqsad va vazifalari

Internet saytlari

1. 
   http://www.ncca.ie/en/Curriculum_and_Assesment/Inclusion/Special_Educational_Needs_Guidelines/Guidelines_for_teachers_of_students_with_general_learning_diaabilities.html
   

4-ma’ruza


Методик тадқиқот методлари
Режа:
Методик тадқиқот методлари.

• 
  Илмий билишнинг умумий усуллари.
  
• 
  Педагогик эксперимент .
  

Таянч иборалар: Метод, Кузатиш методи, Суҳбат методи, Эксперимент, тажриба-синов усули, Тест синовлари методи, Статистик маълумотларни таҳлил қилиш усули
2 сл.
Метод (лотинча “йўл” сўзидан) тадқиқот йўли, тадқиқот усуллари деган маьнони англатади. Илмий тушунча сифатида «метод» сўзи кенг маънода муайян мақсадга эришиш йўлини, тор маънода табиат ва ижтимоий ҳаёт ҳодисалари (тилшунослик ҳодисалари) ва қонуниятларини билиш мақсадида қандайдирвазифани ҳал этиш усулини билдиради.

Усул ва метод тушунчалари ўзаро боғлиқдир, чунки уларнинг ҳар бири метод сифатида ҳам, усул сифатида ҳам намоён бўлади.

Педагогика фани ўз мазмун моҳиятини бойитишда, янгилашда мавжуд педагогик ҳодиса ва жараёнларни унинг мақсади ва вазифаларига мувофиқ келадиган усуллар билан ўрганади.Масалан хорижий тилни интенсив равишда ўргатишда қўлланиладиган усуллар.
3 сл.
Ҳар қандай фан масалалариниилмий билишнинг умумий ва махсус усуллари мавжуд.
Умумий усуллар уч гуруҳга бўлинади:
• I.эмпирик тадқиқот усуллари: а) кузатиш, б) қиёслаш, с)ўлчаш, д) тажриба лардан олинган маьлумотлар фактлар ва билимлар;
•II.назарий тадқиқот усуллари (мавҳумдан аниқликка томон бориш ва б.);
•III.эмпирик ва назарий тадқиқот усуллари (таҳлил ва синтезлаш, индукциява дедукция, моделлаштириш, абстрактлаш ва б.).
а) Кузатиш– билишусули. Бунда объектниўрганишунгааралашувсизамалгаоширилади. Мазкур ҳолда фақат объектнинг хоссаси, унинг ўзгариш
тавсифи қайд этилади ва ўлчанади (масалан, бинонинг чўкиш жараёнини кузатиш). Тадқиқот натижалари реал мавжуд объектларнинг хусусиятлари ва муносабат (боғлиқлик)лари хусусида маълумот беради.Бу натижалар субъектнинг иродаси, сезгилари ва истакларига боғлиқ эмас.Масалан:ҳам лингвистика ҳам методиканинг ўрганиш обьекти бўлган The phenomenon of Interference. Интерференция ҳодисаси .
б) Қиёслаш – билишнинг кенг тарқалган усули, «барча нарсалар қиёсланганда билинади» тамойилига асосланади. Қиёслаш натижасида бир қанча
объектлар учун умумий (isomorphism) ва хос бўлган жиҳатлар(allomorphism) аниқланади. Буқонуниятлар ва қонунларни билиш учун бажариладиган Қиёслаш ишларидаги биринчи талаб
1.Мумкин бўлган объектларгина таққосланиши керак;(The Category of Gender of the English languages 4 genders:masculine,feminine,common(friend,enemy,student) and neuter( rock, computer) can’t be compared with the Uzbek language because of the absence of this Category in Uzbek)
2. Иккинчидан, объектларни таққослаш аҳамиятли (билиш вазифасисифатида) хоссалар, белгилар бўйича амалга оширилиши лозим.Масалан: Technical terms. This object is crucial in accordance to the lack of academic technical literature for uzbek groups of Technical Higher Schools.
с)Қиёслашдан фарқли ўлароқ, ўлчаш билишнинг анча аниқ воситасиҳисобанади. Бу усулнинг қиммати шундан иборатки, атроф борлиқдагиобъектлар ҳақида юқори аниқликка эришилинади.Ўлчаш асосан аниқ фанларда кенг қўлланилади......