Mavzu: 1 ­­– dars. Masalalarni kompyuterda yechish bosqichlari Darsning maqsadi

For I: = N1 To N2 Do ;

bu yerda For (uchun), To (gacha) va Do (bajar) Paskalning xizmatchi so‘zlari; I – butun turli ixtiyoriy o‘zgaruvchi bo‘lib, u takrorlash parametri deyiladi; N1 – takrorlash parametrining qabul qiladigan boshlang‘ich qiymati; N2 – takrorlash parametrining qabul qiladigan oxirgi qiymati; <takrorlanish tanasi> – takrorlanishi lozim bo‘lgan operator yoki operatorlar ketma-ketligi. Takrorlanish tanasini operatorlar ketma-ketligi tashkil etgan bo‘lsa, ular albatta begin ko‘rsatmasi bilan boshlanib, end; ko‘rsatmasi bilan tugallanadi. Takrorlash parametrining boshlang‘ich va oxirgi qiymatlari o‘zgarmas, o‘zgaruvchi yoki ifoda ko‘rinishida bo‘lishi mumkin.

1–misol. Ekranga “Vatanim” so‘zini 20 marta chiqaruvchi dastur tuzing.

Yechish. Shartga ko‘ra ekranga “Informatika” so‘zi 20 marta chiqarilishi kerak. Ya’ni WriteLn(‘Vatanim‘) operatori 20 marta takrorlanishi lozim. Quyidagicha dastur tuzamiz:

Program Takrorlash;

Var I : Integer;

Begin

For I:=1 To 20 Do WriteLn(‘Vatanim‘);

End.

Ushbu dasturda takrorlash parametri I ning boshlang‘ich qiymati 1 ga, oxirgi qiymati 20 ga tengdir. Takrorlash tanasi bitta – WriteLn(‘Vatanim‘) operatoridan iborat. Dastur bajarilganda takrorlash parametri navbat bilan 1, 2, 3,…, 20 qiymatlarni qabul qiladi va har safar WriteLn(‘Vatanim‘); operatori bajariladi. Natijada ekranga “Vatanim” so‘zi 20 marta yangI satrdan chiqariladi. Dasturda takrorlash parametrining boshlang‘ich qiymatini 41 va oxirgi qiymatini 60 ga o‘zgartirsak ham natija shunday bo’ladi, chunki takrorlanishlar soni 60–41+1=20 ta.

3–misol. 1 dan 100 gacha butun sonlarni kamayish tartibida chop etuvchi dastur tuzing.