Mavzu: 1 ­­– dars. Masalalarni kompyuterda yechish bosqichlari Darsning maqsadi

O`tgan mavzuni takrorlash va uyga vazifani so`rash. O`tilgan mavzular bo`yicha savollar berib, o`quvchilarni baholayman.

1.Matnni ekranning istalgan joyiga chiqarish mumkinmi?

2. Ekran matn holatida necha satr va ustundan iborat?

3. 
   Yangi mavzuni bayoni
   

Dars ma’ruza va amaliyotning uyg‘unligi shaklida olib boriladi.

Savol-javob yo‘li bilan chiziqli algoritmlar va ularning xossalari esga olinadi.

1 – misol. Radiusi R bo‘lgan aylananing uzunligini hisoblash dasturi tuzilsin va R=9 birlik qiymat uchun bajarilsin.

Yechish: Aylananing uzunligini hisoblash formulasini esga olamiz: L=2πR. Paskalda u

S := 2*pi*R;

Program aylana_uzunligi;

Var r:Integer;

l:Real;

Begin

r := 9;

l := 2*pi*R;

WriteLn(‘L=‘,l,‘birlik.‘);

End.

Dastur ishga tushirilgach (Ctrl+F9 klavishalar juftligi bosiladi), ekranda quyidagi natija hosil bo‘ladi (natijani ko‘rish uchun ALT+F5 klavishalar juftligi bosiladi):

L= 5.6548667765E+01 birlik.

Dasturda L – real turli bo‘lgani uchun natija eksponensial ko‘rinishda chiqadi. Demak, radiusi 9 birlik bo‘lgan aylananing uzunligi taxminan 56,55 birlikka teng ekan.

Bu dastur yordamida ixtiyoriy radiusli aylananing uzunligini hisoblash mumkin. Faqat har safar dasturdagi R ning qiymatini o‘zgartirib turish lozim.

P rogram aylana_uzunligi;

Var r,s:Real;

Begin

Write(‘Radiusni kiriting : ‘); ReadLn(r);

l := 2*pi*r;

WriteLn(‘L= ‘,l,‘birlik.‘);

End.
2 – misol. Tomonlari mos ravishda a, b, c bo‘lgan ixtiyoriy uchburchakning yuzini Geron formulasi orqali hisoblash dasturini tuzing va a=3, b=4, c=5 qiymatlarda hisoblang.

Yechish. I usul

Program Uchburchak_yuzi;

Var a,b,c:Integer; {uchburchak tomonlari}

p,s:Real; {p-yarim perimetr, s-yuza}

Begin

a:=3; b:=4; c:=5;

p:=(a+b+c)/2;

s:=sqrt(p*(p-a)*(p-b)*(p-c));

WriteLn(‘S= ‘,s,‘ kvadrat birlik‘);

End.

Javob: S = 6.0000000000E+00 kvadrat birlik.

Chiziqli algoritmlarning dastur shaklida yozilishi chiziqli dastur deb ataladi. Demak, chiziqli dasturdagi amallarni bajarishda hech qanday shart tekshirilmaydi.

Darslikda keltirilgan misollarni o‘quvchilar bilan birga tahlil qilish yahshi samara beradi.