Mavzu : xatoliklar va o’lchashlarning xatoliklari reja

Tasodifiy xatolik deb bitta va aynan shu qiymatni sinchiklab
о tkazilgan ko‘p marotabali o ‘lchashda tasodifan o ‘zgaruvchi xatolikka
aytiladi. Masalan, valuing kesim yuzasi kattaligini o‘ichashda aynan shu
asbob bilan o‘sha o ‘lchanayotgan kattalikning iurli qiymatlari olinadi.
Muntazam va tasodifiy xatoliklar ko‘proq bir vaqtda paydo bo‘ladi.
Muntazam xatolikni, uni keltirib chiqaruvchi sababi, 0‘lchash jarayonida
kelib chiqish xarakteri bo'yicha hamda o ‘zgarish xarakteriga qarab, turlash qabul qilingan.

1. 0 ‘zgarm as (doimiy) xatoliklar - qiymati uzoq vaqt mobaynida.

ya’ni,tqator o'lchashlar bajarilgan vaqt mobaynida o'zgarmaydigan xatolik.
Masalan, tarozi toshining muntazam xatoiiklari, ko'rsatuvchi asboblarning
graduirovka xatoligi kabilami keltirishimiz mumkin.
2. Progressiv xatoliklar - uzluksiz o'suvchan yoki kamayuvchan
xatoliklar. Masalan, o'lchash asbobining biron qismidagi kontaktni yoki
biror-bir detalining yevilishidan kelib chiqadigan xatoliklar.
3. Davriy xatoliklar - qiymati vaqtning davriy vazifasi yoki o'lchash
asbobining ko'rsatkichi suriiishi vazifasiga bog'liq bo'lgan xatolik. Davriy
xatolik shkalasi aylana shaklida ishlangan asboblar uchun xos (chiziqli
kichik siiiishlami o'lchash uchun mo'ljallangan soat ko'ritiishida ishlangan
indikator). Bu xatolik shkala o'qi bilan ko'rsatkichning aylanish o'qi mos
tushmasligidan hcsil bo'ladi.
4. M urakkab qonun bo'yicha o'zgaradigan xatoliklar -- bir nechta
muntazam xatoliklarning birgalikda ta’siridan hosil bo'ladi.
Muntazam xatolikning o'zgarmas tashkil etuvchisi o'lchash vositasini
sinovdan o'tkazilayotganda uning nol’ holatini to'g'rilashda yoki
sezgirligini tekshirishda namoyon bo'ladi.
Muntazam xatoliklarning asosiy guruhlari quyidagilar hisoblanadi: