|
Dastur tahdidlari
Operatsion tizim jarayonlari va yadrosi belgilangan vazifani ko'rsatmalarga muvofiq bajaradi. Agar foydalanuvchi dasturi ushbu jarayonni zararli vazifalarni bajarishga majbur qilgan bo'lsa, u "Dastur tahdidlari" deb nomlanadi. Dastur tahdidining keng tarqalgan misollaridan biri bu kompyuterda o'rnatilgan dastur bo'lib, u foydalanuvchi hisob ma'lumotlarini tarmoq orqali ba'zi xakerlarga saqlashi va yuborishi mumkin. Quyida ba'zi taniqli dastur tahdidlari ro'yxati keltirilgan.
Troyan oti - Bunday dastur foydalanuvchining kirish ma'lumotlarini tuzoqqa oladi va ularni keyinchalik kompyuterga kirishi va tizim resurslariga kira oladigan zararli foydalanuvchiga yuborish uchun saqlaydi.
Tuzoq eshigi - Agar dastur talabga muvofiq ishlashga mo'ljallangan bo'lsa, uning kodida xavfsizlik teshigi bo'lsa va foydalanuvchini bilmagan holda noqonuniy harakatni amalga oshirsa, u tuzoq eshigiga ega deb ataladi.
Mantiqiy bomba - Mantiqiy bomba - bu dastur faqat ma'lum shartlar bajarilganda noto'g'ri harakat qiladigan holat, aks holda u haqiqiy dastur sifatida ishlaydi. Uni aniqlash qiyinroq.
Virus - Virus nomidan ko'rinib turibdiki, kompyuter tizimida o'zini ko'paytirishi mumkin. Ular juda xavflidir va foydalanuvchi fayllarini o'zgartirishi/o'chirishi, ishdan chiqish tizimlari. Virus odatda dasturga kiritilgan kichik koddir.
Foydalanuvchi dasturga kirishi bilan virus boshqa fayllar/dasturlarga joylasha boshlaydi va tizimni foydalanuvchi uchun yaroqsiz holga keltirishi mumkin.
Tizim tahdidlari
Tizim tahdidlari foydalanuvchini muammoga duchor qilish uchun tizim xizmatlari va tarmoq ulanishlaridan noto'g'ri foydalanishni anglatadi. Tizim tahdidlari dastur hujumi deb ataladigan to'liq tarmoqda dastur tahdidlarini ishga tushirish uchun ishlatilishi mumkin. Tizim tahdidlari shunday muhit yaratadiki, operatsion tizim
resurslari/foydalanuvchi fayllari noto'g'ri ishlatiladi. Quyida ba'zi taniqli tizim tahdidlari ro'yxati keltirilgan.
Worm - Worm - bu tizim resurslaridan haddan tashqari darajada foydalanish orqali tizim ish faoliyatini pasaytiradigan jarayon. Worm jarayoni o'zining bir nechta nusxalarini yaratadi, bu erda har bir nusxa tizim resurslaridan foydalanadi va boshqa barcha jarayonlar kerakli resurslarni olishiga to'sqinlik qiladi. Qurtlar jarayonlari hatto butun tarmoqni o'chirib qo'yishi mumkin.
Portni skanerlash - Portni skanerlash xaker tizimga hujum qilish uchun tizim zaifliklarini aniqlay oladigan mexanizm yoki vositadir.
Xizmat ko'rsatishni rad etish - Xizmatni rad etish hujumlari odatda foydalanuvchining tizimdan qonuniy foydalanishiga to'sqinlik qiladi. Masalan, agar xizmatni rad etish brauzer kontenti sozlamalariga hujum qilsa, foydalanuvchi internetdan foydalana olmasligi mumkin.
Kompyuter xavfsizligi tasnifi
AQSh Mudofaa vazirligi ishonchli kompyuter tizimini baholash mezonlariga ko'ra, kompyuter tizimlarida to'rtta xavfsizlik tasnifi mavjud: A, B, C va D. Bu tizimlar va xavfsizlik yechimlarining xavfsizligini aniqlash va modellashtirish uchun keng qo'llaniladigan spetsifikatsiyalar. Quyida har bir tasnifning qisqacha tavsifi keltirilgan.
XULOSA
Insoniyat rivojlanish bosqichlarini diqqat bilan tahlil qilish natijalari shuni ko‘rsatadiki, bu bosqichlarni belgilovchi xususiyatlar insonni axborotlarni saqlash, uzatish va ishlov berish vosita va usul ari bilan qat’iy bog‘langandir.
Bunda axborotga ishlov berish tezligi, ayniqsa, axborotni uzatish tezligi muhim ahamiyat kasb etadi.Turfa axborotlarni qabul qilish, uzatish, eslab qolish va ma’lum tarzda ishlov berish xususiyati jonli olamning asosiy belgisi hisoblanadi. Bu xususiyatlar u yoki bu darajada jonzotlar, o‘simliklar va hatto bakteriyalarga ham xos xususiyatdir. Haqiqatan ham, o‘simliklar ham, jonzotlar ham tashqi muhit haroratiga va alohida predmetlar holatiga u yoki bu tarzda javob qaytaradilar. Tashqi muhitdan biror-bir axborotni olgandan so‘ng, tirik organizmlar ma’lum tarzda ularga ishlov beradilar va olgan natijalari asosida biror-bir javob qaytaradilar. Tirik organizmlar tashqi muhitdan nafaqat axborot oladilar, balki o‘zlari ham tashqi muhitga axborot uzatadilar, muhimroq axborotlarni eslab qoladilar. Xulosa qilib aytganda, tirik organizmlar turfa axborotlarni qabul qilish, uzatish, saqlash va ishlov berish yordamida o‘z hayot faoliyatini ta’minlaydilar. Inson ham, barcha tirik organizmlar kabi, o‘zining his qilish organlari yordamida tashqi muhitdan axborot oladi. Axborot manbayi bo‘lib, uni saqlash va uzatish uchun xizmat qiladigan ixtiyoriy moddiy muhit hisoblanadi. Inson o‘z hayoti davomida har soniyada axborotni qabul qilish, uzatish, ishlov berish va saqlash zaruriyatiga duch keladi.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
1) https://www.tutorialspoint.com/operating_system/os_security.htm
2) https://www.coursehero.com/file/51881403.HTM
Do'stlaringiz bilan baham: |
