Mavzu : Nutq uslublari. So’zlashuv uslubi

31-Mavzu: Madaniy nutqning grammatik va punktuatsion me’yorlari. Ortiqcha qo’shimchalar

Reja:

1. Qo’shimchalarning ortiqchaligi va takroriyligihaqida ma’lumot.

2. Ortiqcha qo’shimcha ortiqcha “yuk ” ekanligi

3.Tejam qo’shimcha qo’llashda muhimligi.

Tayanch so’z va iboralar: qo’shimchalarning ortiqchaligi, ortiqcha qo’shimchalar, grammatik me’yor, punktuatsion me’yor, tejam qo’shimcha.

Qo’shimchalarning ortiqchaligi nutq madaniyatiga salbiy ta’sir qiladi. Masalan, o’nta o’quvchilar birikmasida ko’plik qoshimchasi ortiqcha.

Ko’plik qo’shimchasi odatdagi miqdoriy ortiqlik ma’nosidan tashqari turli qo’shimcha ma’no nozikliklari, uslubiy ma’nolarni ifodlashga xizmat qiladi. Unutmaslik kerakki, miqdor aniq ko’rsatilgan holatlarda bu qo’shimchaning qo’llanishi uslubiy xato sanaladi. Masalan, o’nta kitoblar tarzidagi birikmada odatdagi ko’plikni ifodalovchi –lar qo’shimchasi noto’g’ri ishlatilgan, uslubiy jihatdan to’g’risi o’nta kitob bo’lishi kerak.

Qo’shimchalarning takroriyligi , ortiqcha qo’shimcha nutq uchun ” yuk” hisoblanadi.

Qo’shimchalarni qo’llashda ham nutqiy tejamkorlikka rioya qilish lozim.

Mustahkamlsh uchun savol va topshiriqlar:

1. 
   Qo’shimchalarni ba’zan takrorqo’llashning o’ziga xosligi nimada?
   
2. 
   Sizningcha , bu to’g’rimi yo noto’g’rimi?
   
3. 
   Qo’shimchalarning tejalishi , asosan , qaysi nutq uslubida ko’proq uchraydi?
   
4. 
   Quyidagi jumlada qaysi qo’shimcha bir marta ishlatilsa, uslubiy jihatdan to’g’ri bo’ladi? O’zDJTU xalqaro jurnalistika fakultetining 1- bosqich talabasi Muhayyo Usmonovaning amaliyot ishlari uchun tutgan daftari.