Mavzu : Matematik fikr yuritishni rivojlantirish. Matematikani o’qitishda masalalarning qo’yilishi. Ularning ro’li va o’rni. Matematik mantiq va mulohaza. Induksiya va deduksiya. Anologiya va o’xshashlik. Isbot. Reja

Matematik ta’lim jarayonida masalalardan foydalanish qadim zamonlardan beri qo'llanib kelinmoqda. Shuning uchun ham matematika darslarida matematik masalaning roli va uning o‘mi haqida gap boiganda quyidagi uch bosqichni ko‘zda tutish maqsadga muvofiqdir. 1. Matematika fanining nazariy qismlarini o‘rganish matematik masalalarni yechish maqsadida amalga oshiriladi. 2. Matematika fanini o'rgatish matematik masalalami yechish bilan biigalikda olib boriladi. - chunki o'qituvchi yangi o'rganiladigan matematik tushunchaning ta’rifini bergandan keyin uning analitik ifodasini yozadi. Masalan cf=b, a * 1 ko'rinishdagi tenglamaga ко‘rsatkichli tenglama deyiladi deb ta’riflangandan so'ng, quyidagi ko'rinishdagi ko'rsatkichli tenglamani ifodalovchi misollarni ko'rsatish mumkin: 3X = 27; Aytilganlardan ko'rinadiki, jamiyat rivojlanishining har bir bosqichida masalaning roli va uning o'miga har xil baho berib kelingan. 1966-yili xalqaro matematiklar simpoziumida matematik masala va misollami yechish o'quvchilaming faqatgina matematik faoliyatlarini shakllantiribgina qolmay, balki ana shu fanga doir bilimlarni o'zlashtirish va uni amaliyotga tatbiq qilishga ham xizmat qiladi, deyiladi.

3. Matematikani o'rganish masala yoki misollar yechish orqali amalga oshiriladi. -Hozirgi davrda masala yoki misollar yechish orqali matematik ta’lim jarayonini olib borishning metodik usul va vositalari ishlab chiqilgan hamda bu usullar haqida ko‘pgina ilmiy metodik va didaktik adabiyotlarda bayon qilingan. Matematik tushunchani masala yoki misollar yordamida kiritish va uning tub mohiyatini o'quvchilarga tushuntirish murakkab bo'lgan pedagogik jarayondir. Shuning uchun ham bir maktab o'qituvchisi dars jarayonida ishlatiladigan masalani tanlash yoki uni tuzishda juda ham ehtiyot bo'lmog'i lozimdir. Tuzilgan masalalami dars jarayonida qo'llanish ana shu o'quvchilaming o'zlashtirish qobiliyatlarini hisobga olgan holda bo'lishi kerak. Har bir dars jarayonida ishlatiladigan masala yoki misol darsning maqsadiga mos kelishi kerak. / Agar darsda o'qituvchi o'quvchilarga biror yangi matematik tushunchani o'rgatmoqchi bo'lsa, tuziladigan masala yoki misol ana shu tushuncha mohiyatini ochib beruvchi xarakterda bo'lishi kerak. Masalan, ko'rsatkichli funksiyaning grafigi nomli mavzuni o'tishdan oldin o'qituvchi kabi xususiy holdagi ko'rsatkichli funksiyalarga doir bo'lgan misollarning grafiklarini Dekart koordinatalar sistemasida o'quvchilar bilan savol-javob asosida chizib ko'rsatish maqsadga muvofiqdir.