Mavzu : Massa almashinish jarayonida tarelkalarni vazifasi va konstruksiyasi Reja

Қалпоқча тарелкали абсорбер. Бу турдаги қурилма 9.3-расмдан келтирилган бўлиб капсула қалпоқча ва сегмент қуйилиш мосламасидан таркиб топган. Тарелка кўплаб дискдан иборат бўлиб, таянч ҳалқага қистирма ёрдамида болтлар билан маҳкамланади.

3-расм. Қалпоқчали тарелка.
1-тарелка; 2-қистирма; 3-ростловчи қуйилиш остонаси; 4-қуйилиш патрубкаси; 5-болт; 6-ростловчи болт; 7-халқа; 8-қуйилиш остонаси; 9-қалпоқча

Суюқ фаза юқорида жойлашган тарелкадаги остона 3 дан ўтиб, қуйида ўрнатилган тарелкага тушади. Тарелка юзасида суюқликни бир меъёрда тақсимлаш учун остона 8 хизмат қилади. Суюқликни тарелка юзасида бир хил баландликда ушлаб туриш учун ростловчи остона 3 дан фойдаланилади. Газ тарелкаларга патрубка 6 орқали кириб, бир неча оқимчалар ҳолида қалпоқчалар тешигидан чиқиб бошлайди.

Қалпоқчадаги ҳаво тешиклари тишли бўлиб, тўғри учбурчак шаклида ясалади. Суюқлик қатлами орқали ўтаётган газ ёки буғ оқими алоҳида-алоҳида пуфакчаларга бўлиниб кетади. Тарелкалардан суюқлик қуйилиши патрубкаси 4 орқали тўкилади. Бу турдаги тарелкаларда газ кўпиклари ва пуфакчаларнинг ҳосил бўлиш интенсивлиги буғ (ёки газ) тезлиги ва тарелкадаги суюқлик қатлами баландлигига боғлиқ.
Тарелкада катта масса алмашиниш юзасини барпо қилиш учун ўрнатиладиган қалпоқчалар сони кўпайтирилади. Капсулали қалпоқчанинг бўйлама қирқими 3 - расмда келтирилган. Тарелка ва қалпоқчанинг пастки қисми орасидаги масофа втулка 4 ва гайка 2 ёрдамида амалга оширилади. Бу турдаги тарелкалар саноатда кенг кўламда қўлланилади. Элаксимон тарелкали абсорберларга қараганда қалпоқчали қурилмалар газ аралашмалари ифлос бўлганда ҳам узоқ муддатда барқарор ишлай олади. Ундан ташқари, газ ёки суюқ фазалар бўйича юклама катта миқдорда ўзгарса ҳам, қалпоқчали тарелка бир текисда яхши ишлайди. Ушбу тарелка камчиликлари: конструкцияси мураккаб, қиммат ва гидравлик қаршилиги юқори. Ундан ташқари, газ фаза сарфи кам бўлганда, қурилма самарадорлиги кескин равишда камайиб кетади.
Клапанли тарелкалар. Бу турдаги тарелкалар газ фазасининг тезлиги тез ўзгариб турадиган жараёнларда қўлланиши мақсадга мувофиқдир.
Клапанли тарелкалар элаксимон ва қалпоқчали тарелкаларнинг яхши хоссаларини ўзида мужассам қилган (5-расм).