Mavzu : Ma'lumotlarning ierarxik, tarmoqli va munosabat modellari hamda ularning boshqarish tizimlari Reja

Relyatsion tizim. Relyatsion tizim 1970 GVM firmasining xodimi EFKod d taklif
qilingan bo'lib, xozirgi yilda eng ko'p tarqalgan tizimlar qatoriga qator. Chunki bu tizimda ma'lumotlardan
eng qulay bog'lanishlarni amalga oshirish mumkin. Ma'lumotlarning relyatsion modeliga mos xolda ma'lumotlar omboriga ma'lumotlarning relyatsion ombori deyiladi. Ma'lumotlarning relyatsion omboriga kirish va undan foydalanish uchun tizimga ma'lumotlarni boshqarishning relyatsion tizimi deyiladi. Ma'lumotlar jadvali ko'rinishida sakdanishiga ma'lumotlarning relyatsion modeli deyiladi. Relyatsion tizimdagi mahsulotlarda shajaraning yo'qligi tufayli bu qulaylikka erishiladi. Axborotni izlashda barcha qismlardan kalit sifatida yuborish mumkin. Yahni ixtiyoriy tuzilishga ega ma'lumotni ikki o'lchamli jadval ko'rinishiga keltirish mumkin.
Relyatsion tizim sifatida telefon ma'lumotnomasini masalasini ko'rib chiqamiz. Masala, « bir telefon nomeri ko' har abonentning manzili, uning kategoriyasi ro'yxatini tuzing kabi o'qiladi. Ma'lumotnoma bir necha qurilgan ob'yektlardan tashkil topgan. Obyekt uchun haqida ma'lumotlarni tanlab olamiz :
Telefon . _
♦ Abonent ismi ( ismi , sharifi va hk .).
♦ Abonent manzili .
♦ Abonent kategoriyasi ( umumiy , shaharlararo aloqasi tahqiqlangan , ...).
Barcha ma'lumotlarni matnli deb hisoblaymiz. Bu ma'lumotlarga nomlanish va uzunliklarni tiklash: №
Ustun nomi
Ma'lumotning nomlanishi
Turi
Uzunligi
1.
Nomer
Telefon telefon
Belgili
92.
Abonent nomi
Abonentni haqida
Belgili
15 3.
Manzili
Abonent manzili
Belgili
40
4.
Kategoriyasi
Abonent kategoriyasi
Belgili
2

«Kategoriyalar» atamasi sifatida ikki harfli kodlardan foydalanamiz; Buyuk Britaniya — umumiy toifa, ShT

— shaharlararo aloqa tahqiqlangan kategoriya va . _
U holda ma'lumotnomani haqida jadval ko'rinishida tasvirlash mumkin :
Nomer
Abonent ismi
Manzili
Kategoriya
144-92-61
Qosimov Tohir
T. Malik, 18 UK 65-32- 14
Akbarov Jahongir
G' . G ‘ ulom ,
34-101 ShT
118-30-97
G‘afurova _ Zebiniso
Ibn Sino, 9—6
UK 22-13-26
Azizova Farida
Uvaysiy , 16
Ushtab jadvalni biror fayl (masalan, Te1efon) ko'rinishida kompyuter diskiga o'tkazilsa, telefon
ma'lumotnomasi — telefonlar ma'lumot omboriga ega bo'lamiz ( omborni qayta ishlashni avtomatlashtirish
mumkin bo'ladi ).