Mavzu- kanal darajasining pastki darajalari. Mac manzillari. Csma-sd va csma-ca ga kirish usullari. Simli va simsiz Ethernet, ieee 802

Mavzu- Kanal darajasining pastki darajalari. MAC manzillari. CSMA-SD va CSMA-CA ga kirish usullari. Simli va simsiz Ethernet, IEEE 802.3

1990-yillarda simsiz tarmoqlar rivojlana boshladi: radio-Ethernet deb ataladigan (asosiy standart IEEE 802.11), shuningdek Fast Ethernet (100BaseTX standarti), Gigabit Ethernet (100BaseTX standarti). Ethernet kabellarida foydalaniladigan kirish usuli CSMA/CD (Carrier Sense Multiple Access with Collision Detection). Ushbu protokol Ethernet va Fast Ethernet standartlarida tasvirlangan. Ushbu protokolga muvofiq, qurilmalar o'rtasidagi to'qnashuvlar sonini kamaytirish uchun faqat bepul aloqa kanalini aniqlagandan so'ng ma'lumotlarni uzatishni boshlaydi. Ethernet oilasining barcha versiyalari 1024 tagacha tarmoq tugunlarini qo'llab-quvvatlash uchun mo'ljallangan. Ushbu protokol Ethernet va Fast Ethernet standartlarida tasvirlangan. Ushbu protokolga muvofiq, qurilmalar o'rtasidagi to'qnashuvlar sonini kamaytirish uchun faqat erkin aloqa kanalini aniqlagandan so'ng ma'lumotlarni uzatishni boshlaydi. Ethernet oilasining barcha versiyalari 1024 tagacha tarmoq tugunlarini qo'llab-quvvatlash uchun mo'ljallangan. Ushbu protokol Ethernet va Fast Ethernet standartlarida tasvirlangan. Ushbu protokolga muvofiq, qurilmalar o'rtasidagi to'qnashuvlar sonini kamaytirish uchun faqat bepul aloqa kanalini aniqlagandan so'ng ma'lumotlarni uzatishni boshlaydi. Ethernet oilasining barcha versiyalari 1024 tagacha tarmoq tugunlarini qo'llab-quvvatlash uchun mo'ljallangan.
Ethernet protokoli ochiq tizimlarning o'zaro ulanishi uchun OSI (Open Systems Interconnection) mos yozuvlar modelining jismoniy va ma'lumotlar havolasi qatlamlariga ishora qiladi . U tarmoqqa kirish tartibini, umumiy uzatish o'tkazish qobiliyatini chegaralash qoidalarini, aloqa liniyasiga qo'yiladigan talablarni va boshqa muhim xususiyatlarni tavsiflaydi. Ethernet protokoli axborot almashinuvining barcha ishtirokchilari umumiy uzatish vositasidan foydalanishini nazarda tutadi. Bu koaksiyal kabel, o'ralgan juftlik, optik tolali yoki hatto radio aloqasi bo'lishi mumkin. Carrier Sense Multiple Access with Collision Detection (CSMA/CD) umumiy muhitni chegaralash uchun ishlatiladi. Uning mohiyati quyida muhokama qilinadi.
Mac adres nima?
Har bir tarmoq bilan ishlovchi modulning o'z fizik adresi bo'ladi, misol uchun Wi-Fi modulda, kompyuterdagi tarmoq kartasida. Bu modullar zavodda ishlab chiqarilish mobaynida o'z unikal fizik adresiga ega bo'ladi, demak bu fizik adres o'zgarmas va har bir modul uchun alohida bo'ladi, shu adresga MAC adres deyiladi. MAC adresni nazariy jihatdan o'zgartirib bo'lmaydi, lekin ba'zi dasturlar buni o'zgartirishga ham erishishmoqda. 
MAC adres bu IP adresmi?
Shu ikki adresni aralashtirib yubormang, mac adres bu - fizik adres va o'zgartirilmaydi, IP adres esa - mantiqiy adres va uni bemalol o'zgartirish mumkin. Mac adres zavodda o'rnatiladi, IP adres esa foydalanuvchi o'zi o'rnatadi va o'zgartiradi.
Qanday qilib MAC adresni aniqlaymiz?
Kompyuterda(Windows tizimida):1. Win + R -> cmd, orqali "Командная строка" oynasini ochamiz.
2. ipconfig /all buyrug'ini teramiz va Enter.
3. Hosil bo'lgan ro'yhatda, kompyuterda nechta tarmoq moduli bo'lsa har birining fizik adresini ko'rishimiz mumkin, uning uchun modul nomidan keyin "Физический адрес" degan qatorni topamiz, misol uchun menda:
Wi-Fi modul Mac adresi: E0-B9-A5-85-91-7E
Tarmoq kartasi Mac adresi: 00-FF-EF-64-DA-3A
Smartfonda(Android):Настройки -> О телефоне -> Общая информация -> MAC-адрес Wi-FI.Meni smartfonim MAC adresi quyidagicha ekan: 00:0b:f4:40:20:15.Demak, har bir tarmoq bilan ishlaydigan modulning o'zgarmaydigan adresi bor(MAC adresi) va bu adres odatda 12 ta pozitsiyaga ega, raqam hamda sonlardan iborat bo'lib(16 lik sanoq sistemasida), ikki nuqta bilan ajratiladi.Hozir misol qilib yozib ko'rsataman!
Misol -1:Agar siz kompyuteringizdagi tarmoq kartasini olib, do'stingizning kompyuteriga ulasangiz ham, tarmoq kartasining MAC adresi o'zgarmaydi.
Misol -2:Agar siz smartfoningiz tizimini yangilasangiz yoki eskisiga qaytarsangiz ham Wi-Fi modulning MAC adresi o'zgarmaydi.
Misol - 3:Agar siz kompyuteringizga Windows'ning istalgan versiyasini qo'ysangiz, hattoki Linux tizimini o'rnatsangiz ham tarmoq kartasining MAC adresi o'zgarmaydi.
Demak, MAC adres har bir tarmoq qurilmasida mavjud va u o'zgarmas.