Mavzu : Ish haqi va mehnat unumdorligiga ta’siri

Mavzu : Ish haqi va mehnat unumdorligiga ta’siri
Reja:
I.KIRISH
II. Asosiy qism
1.Ish haqi tushunchasining mazmun-mohiyati.
2.Ish haqining funktsiyalari va uni tashkil etish tamoyillari.
3.Ish haqi tizimi va ularni tavsiflash.
4.Ish haqini to’lash tartibi.
5. Ishchilarning mehnat unumdorligiga ta'sir etuvchi omillar tahlili
III.XULOSA
IV.FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR

KIRISH
Mehnat unumdorligi to'g'ridan-to'g'ri rivojlanish darajasiga bog'liq bo'lgan ijtimoiy ishlab chiqarish samaradorligining muhim ko'rsatkichlaridan biridir ishlab chiqarish kuchlari jamiyatda uning ishlab chiqarish, mehnat, tabiiy va ilmiy salohiyatidan foydalanish darajasi, chunki ushbu tadqiqot muammosi bugungi kunda dolzarbdir.

Mehnat unumdorligi darajasini oshirish - bu mehnatni tejash, ya'ni tovar birligini ishlab chiqarish uchun ijtimoiy zarur ish vaqtini qisqartirish; mahsulotning o'zi narxining pasayishi. Erishilgan mehnat unumdorligi darajasi jamiyatni moddiy va ma'naviy ne'matlar bilan ta'minlanishini, uning boyligi darajasini belgilaydi. Moddiy ishlab chiqarish sohasidagi mehnat unumdorligi darajasi qanchalik baland bo'lsa katta imkoniyatlar noishlab chiqarish sohasini (xizmat ko'rsatish sohasi, ma'naviy soha) rivojlantirish uchun jamiyat tasarrufida.
Mehnat unumdorligini oshirish muammosining dolzarbligi to'g'risida ta'kidlash lozim, chunki kapitalizm sharoitida bu eng muhim muammolardan biri hisoblanadi.
Shundan kelib chiqqan holda, ushbu ishning maqsadi mehnat unumdorligining mohiyatini ko'rsatish, ushbu mavzu bilan bog'liq nazariy jihatlarni o'rganish, masalan, mehnat unumdorligini oshirishning mumkin bo'lgan usullarini ko'rsatishdir.
Mehnat unumdorligining butun mohiyatini tavsiflovchi mehnat unumdorligining xususiyatlari, uning roli haqida so'z yuritiladi, ushbu mavzuga tegishli asosiy tushunchalar belgilanadi ,mehnat unumdorligini oshiradigan asosiy omillar haqidagi savol ochib berilgan.

1.Ish haqi tushunchasining mazmun-mohiyati.

Ish haqi korxona, muassasa, tashkilotlarning o’z xodimlariga ularning mehnati uchun to’lashi shart bo’lgan haq shaklidir. Ish haqi asosiy va qo’shimcha qismlardan iborat. Asosiy qism ish haqining nisbatan doimiy qismi hisoblanadi. Unga tarif bo’yicha belgilangan maosh, ustama va qo’shimcha haqlar kiradi. Ustama va qo’shimcha haqlar muayyan muddatga belgilangadi, hamda ish yomonlashgan taqdirda (mehnat sharoiti uchun to’lanadigan haqda tashqari) bekor qilinadi. Qo’shimcha qismga yil yakunlariga ko’ra, mehnatning umumiy natijalari uchun beriladigan mukofot va rag’batlantirishlar kiradi.
Ish haqini huquqiy jihatdan tartibga solib turishning davlat va mahalliy turlari mavjud. Davlat yo’li bilan normalash–davlat hokimiyati va boshqaruv organlari tomonidan mehnatga haq to’lashning umumiy shartlari belgilanishidan iborat. Mahalliy yo’l bilan tartibga solish-huquq qoidalarida mehnatga haq to’lash shartlarini belgilashdan iborat bo’lib, ular ma’muriyat tomonidan kasaba uyushmasi qo’mitasi bilan birgalikda o’zlariga berilgan huquqlari doirasida ishlab chiqishadi.
Haq to’lashning qaysi tizimini: tarif stavkalari, maoshlar, tarifsiz tizimni asos qilib olishni korxonaning o’zi mustaqil ravishda hal qiladi.
2 Ish haqining funktsiyalari va uni tashkil etish tamoyillari.
Ish haqining mohiyati, uning ijtimoiy ishlab chiqarish bosqichlari bo’lgan mahsulot ishlab chiqarish, uni taqsimlash, ayirboshlash va iste’mol qilishda bajaradigan funktsiya (vazifa)larida namoyon bo’ladi:

1.Takror hosil qilish funktsiyasi. Mazkur funktsiya ish haqining davlat tomonidan tartibga solishning xususiyatlari, ish haqining ish kuchini takror hosil qilishni ta’min etadigan miqdorini qonuniy darajada belgilash bilan uzviy bog’liqdir.

2.Rag’batlantiruvchi funktsiya. Xodimni o’z mehnati, natijalarini doimiy ravishda yaxshilab borishga qiziqtirishi lozim.