Mavzu : Germaniya iqtisodiyotining real sektori tahlili
Iqtisodiy dinamikani tahlil qilish
Download 179,63 Kb.
|
Real sektor Germaniya
|
Iqtisodiy o’sish darajasini baholash 1-Jadval. Germaniyaning nominal YaIM, real YaIM, iqtisodiy o’sish sur’atlari va deflyator ko’rsatkichlari 20010-2020 yillardagi qiymatlari(milliard AQSH dollarida)1
diagramma. Germaniyadagi 2010-2020 yillardagi real va nominal YaIM(mlrd. dollar). Diagrammadan kelib chiqib shuni aytish mumkinki, Germaniyada 2015-yilgacha Real YaIM Nominal YaIM dan katta bo’lgan. Bu joriy narxlar o’tgan yilgi narxlarga nisbatan kichik bo’lganini bildiradi. Lekin 2015-yildan boshlab esa Nominal YaIM real YaIM dan katta bo’lgan. Bunday dinamika bazaviy yilga bog’liq. Bu yerda 2015-yil bazaviy yil hisoblanadi. 10 yil davomida iqtisodiy o’sish darajasi 2-Jadval. 2010-2020 yillardagi Germaniyaning iqtisodiy o’sish sur’ati2
2-diagramma. 2010-2020 yillardagi iqtisodiy o’sish sur’ati(%). XVF ma'lumotlariga ko'ra, 2019 yilda mamlakat Evrozona inqirozidan beri eng zaif o'sish sur'atini qayd etdi, yalpi ichki mahsulot o'tgan yilgi 1,5 foizdan 0,6 foizga o'sdi. Bunga asosan jahon miqyosida kapital tovarlarga bo'lgan talabning pasayishi va Germaniyaning eksportga yo'naltirilgan iqtisodiyotiga ta'sir ko'rsatgan Brexit jarayoni atrofidagi noaniqlik hamda siyosiy noaniqlik va avtomobilsozlik sanoatidagi tarkibiy o'zgarishlar sabab bo'ldi. Xalqaro valyuta fondining 2020 yil 14-apreldan yangilangan prognozlariga ko'ra, COVID-19 paydo bo'lishi sababli, yalpi ichki mahsulotning o'sishi 2020 yilda -6% gacha pasayishi va 2021 yilda 5,2% gacha ko'tarilishi kutilmoqda, pandemiyadan keyingi global iqtisodiy sharoitda tiklanish.3 Germaniyaning oxirgi 10 yillikdagi iqtisodiy o’sish sur’atini kumulyativ usulda aniqlaymiz: (1+0,042)*(1+0,039)*(1+0,004)*(1+0,004)*(1+0,022)*(1+0,015)*(1+0,022)*(1+0,026)*(1+0,013)*(1+0,006)*(1-0,06) – 1= 0,1371 Bundan kelib chiqadiki, Germaniyaning 10 yil davomidagi iqtisodiy o’sish sur’ati 13,71% ni tashkil qiladi. Yalpi ichki mahsulot, YaMD va YaMIDning dinamikasini qiyosiy tahlil qilish 3-Jadval. Germaniyaning 2010-2019 yillardagi YaIM, YaMD va YaMID bo’yicha statistik ma’lumotlari.4
diagramma. Germaniyaning 2010-2019 yillardagi YaIM, YaMD va YaMID ko’rsatkichlari YaMMni YaIM dan oshishi sababi Germaniya rezidentlarining mulki bo’lgan chet eldagi ishlab chiqarish faktorlaridan daromad chet el davlatlari rezidentlari mulki bo’lgan Germaniyadagi ishlab chiqarish omillari daromadidan ortishidir. Oxirgi o’n yillik davomida Germaniya YaMMsi doimiy ravishda YaMIDdan ustun kelmoqda. Bunga chet eldan kirib kelgan net transfertlarning doimiy ravishda manfiyligi sababchidir, ya’ni Germaniyada ish yuritayotgan chet el davlatlari rezidentlarning o’tkazmalari chet elda ish yuritayotgan Germaniya rezidentlari o’tkazmalaridan doimiy ravishda oshishi. YaIM tarkibini tahlil qilish 3-Jadval. Germaniyaning iste'mol, investitsiya, eksport va import ko’rstakichlari5
Yuqoridagi grafik shuni tasvirlaydiki, Germaniyada 2010-2019 yillarda YaIM tarkibidagi ko’rsatkichlar qiymati qayd etilgan. Germaniyada YaIM ning eng katta ulushini iste’mol tashkil qilarkan. Investitsiya qolgan ko’rsatkichlarga nisbatan kamroqni tashkil qiladi. Bu grafik Germaniyada eksport va import ko’rsatkichlari ham yuqori ekanligini ko’rsatyapti. Bu esa Germaniyaning tashqi savdo aloqalarida ishtiroki katta eknligini anglatadi. Investitsiya Germaniyada 10 yil mobaynida o’sish tendensiya deyarli o’zgarmas. 4-Jadval. Germaniyaning xususiy va davlat iste'molini hisobga olgan holda YaIMning tuzilishi6
4-diagramma. 2010-2019 yillardagi YaIMning xarajatlar bo’yicha tarkibi Yuqoridagi grafik bizga shuni ko’rsatyaptiki, uy xo’jaliklar iste’moli juda yuqori ko’rsatkichni ko’rsatmoqda. Bu esa o’z-o’zidan YaIM o’zgarishiga katta ta’sir ko’rsatadigan omillardan biri bo’lmoqda. Sof eksport musbat va kichik miqdor qayd etilgan. 10 yil mobaynida Germaniyada sof eksport musbat qiymatda ekanligini grafikdan ko’rishimiz mumkin. Davlat xarajatlarida keskin o’sish yoki kamayish kuzatilmagan. Bu yerda YaIM tarkibidagi ushbu ko’rsatkichlarni nisbatan barqarorlikni ko’rsatyapti.
5-jadval. Narxlar darajasi
5-diagramma. Narxlar darajasi Korona pandemiyasi iste'mol narxlari statistikasi uchun narxlarning yig'ilishiga ta'sir qiladi, masalan, do'konlar yopiq yoki faqat cheklovlar bilan ochilishi mumkin. Shuning uchun iste'mol narxlari statistikasi ko'pincha etishmayotgan narxlarga duch keladi. Biroq, do'konlarda joylarda o'tkazilgan so'rovnomadagi ushbu cheklovlarga qaramay, CPI umumiy sifati saqlanib qoldi. YaIM deflyatori esa 2017 yilda keskin tushish kuzatildi. Lekin tezda o’sish qayd etildi. 6-jadval. Narxlar indeksi va YaIM deflyatori yordamida inflyatsiyani aniqlash
6-diagramma. Narxlar indeksi va YaIM deflyatori yordamida inflyatsiyani aniqlash Germaniyada inflyatsiya darajasi 2019 yilda 1,35 foizni tashkil etdi. Hozirgi stavka Evropa Markaziy bankining "2 foizdan past, ammo yaqin" darajadagi maqsadlariga javob beradi. Ko'pgina markaziy bankirlar inflyatsiyani 2-3 foizni qo'llab-quvvatlamoqdalar, ammo nemislar, ayniqsa, inflyatsiyani haddan tashqari oshirib yuborishdan ko'ra deflyatsiya xavfini afzal ko'rishadi.10 Markaziy bankirlarga past va barqaror inflyatsiya yoqadi, chunki bu o'sib borayotgan iqtisodiyot belgisidir. Iqtisodiyot o'sganda, ishchilar samaraliroq bo'lib, ko'proq pul sarflaydilar va narxlar asta-sekin o'sib boradi. Pul-kredit siyosati inflyatsiyani keltirib chiqarishi mumkin, ammo Germaniya bu mas'uliyatni Evropa Markaziy banki (ECB) ga topshirdi. Muhimi, inflyatsiyani kutish inflyatsiyaga ta'sir qiladi va uni o'zini o'zi bashorat qiladi. Bandlik va ishsizlik darajasini tahlil qilish 7-jadval. Germaniya ishsizlik va bandlik darajasi 2010-2019 yillardagi ko’rsatkichlari
7-diagramma. Ishsizlik va bandlik darajalarining qiyosiy tahlili 2019 yilda Germaniyaning mehnat bozori sust o'sishga qaramasdan yaxshi ko'rsatkichlarni namoyish etdi va o'tgan yilgi 3,4 foizdan 3,2 foizga tushdi, shu bilan yangi tashkil etilgan ish o'rinlarining aksariyati ijtimoiy sug'urta badallari bo'yicha javobgar bo'ldi. COVID-19 pandemiyasining salbiy iqtisodiy ta'siriga qaramasdan (XVF ma'lumotlariga ko'ra 2020 yilda 3,9% va 2021 yilda 3,5%) ishsizlik darajasi kelgusi yillarda barqaror turishi kerak.
8-jadval. Germaniyaning oxirgi 10 yillikdagi GDP(PPP)13, GDP per capita(PPP)14, GNI15, GNI per capita16, GNI(PPP)17 va GNI per capita(PPP)18 ko’rsatkichlari.
9-jadval. Germaniyaning 2010-2019 yillardagi inson taraqqiyoti indeksi
Inson taraqqiyoti indeksi - har yili mamlakatlararo taqqoslash va turmush darajasini, savodxonligini, ma'lumotliligini va uzoq umr ko'rishini o'rganish uchun hisoblanadigan ajralmas ko'rsatkich. Bu mamlakatlar va mintaqalar bo'yicha turmush darajasini umumiy taqqoslash uchun standart vosita. Mamlakatlar o'zlarining Inson taraqqiyoti indeksi bo'yicha to'rtta keng toifaga bo'linadi: juda yuqori, yuqori, o'rta va past inson rivojlanishi. Germaniya ushbu ko’rsatkich bo’yicha butun dunyo bo’yicha 2019-yilda 3-o’rinni qayd etgan. Germaniya inson taraqqiyoti indeksi bo’yicha juda yuqori toifaga kiritiladi. 10-jadval. Jini koeffitsiyenti19
Jini koeffitsiyenti iqtisodiyotda alohida shaxslar va uy xo’jaliklarining iste’moliga daromadlar va xarajatlarining taqsimlanishida mutlaq tenglikdan farqlanadigan darajani o’lchaydi. Lorenz egri chizig’i eng kambag’al shaxslar va uy xo’jaliklaridan boshlab umumiy oluvchilar sonidan olingan umumiy daromadning to’plangan foizini ko’rsatadi. Jini indeksi foiz sifatida ifodalangan bo’lib, Lorenz egri chizig’i va mutlaq tenglik gipotetik chizig‘i o’rtasidagi yuzani o’lchaydi. Shunday qilib, Jini indeksi 0 ga teng bo’lganida, to’la tenglikni bildiradi, ko’rsatkich 100 bo’lganida bu to’la tengsizlikni anglatadi.
Yuqoridagi diagramma orqali shuni bilish mumkinki, Germaniyada aholi daromadida tengsizlik sekin oshib bormoqda. Aholi jon boshiga YaIM (PPP) 53 735 AQSh dollarini tashkil etgan holda Germaniya dunyodagi eng boy mamlakatlar qatoriga kiradi (Jahon banki). Shunga qaramay, Destatis ma'lumotlariga ko'ra, mamlakat aholisining 18,7% atrofida qashshoqlik yoki ijtimoiy chetga chiqish xavfi mavjud (2018 yil, so'nggi ma'lumotlar mavjud).20 1 https://www.imf.org/external/datamapper/NGDP_RPCH@WEO/OEMDC/ADVEC/WEOWORLD/DEU 2 https://www.imf.org/external/datamapper/NGDP_RPCH@WEO/OEMDC/ADVEC/WEOWORLD/DEU 3 https://www.nordeatrade.com/en/explore-new-market/germany/economical-context 4 https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.CD?locations=DE 5 https://data.worldbank.org/indicator/NE.CON.TOTL.CD?locations=DE 6 https://data.worldbank.org/indicator/NE.GDI.TOTL.CD?locations=DE 7 https://www.statista.com/statistics/513192/consumer-price-index-cpi-germany/ 8 https://data.worldbank.org/indicator/FP.CPI.TOTL.ZG?locations=DE 9 https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.DEFL.KD.ZG?locations=DE 10 https://www.statista.com/statistics/375207/inflation-rate-in-germany/#:~:text=The%20inflation%20rate%20in%20Germany,deflation%20than%20too%20much%20inflation. 11 https://data.worldbank.org/indicator/SL.UEM.TOTL.NE.ZS?locations=DE 12 https://data.worldbank.org/indicator/SL.EMP.TOTL.SP.ZS?locations=DE 13 https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.PP.CD?locations=DE 14 https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.PCAP.PP.CD?locations=DE 15 https://data.worldbank.org/indicator/NY.GNP.MKTP.CD?locations=DE 16 https://data.worldbank.org/indicator/NY.GNP.PCAP.CN?locations=DE 17 https://data.worldbank.org/indicator/NY.GNP.MKTP.PP.CD?locations=DE 18 https://data.worldbank.org/indicator/NY.GNP.PCAP.PP.CD?locations=DE 19 https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=DE 20 https://www.nordeatrade.com/en/explore-new-market/germany/economical-context Download 179,63 Kb. Do'stlaringiz bilan baham:
|
Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha
yuklab olish