Mavzu : Energetik tizimni boshka tizimlar bilan bog‘liqligi

1.1.-rasm. Qo`zg`aluvchi o`tkazgichda EYUK ni yuzaga kelishi.

1..2. Sinxron generatorning shartli sxemasi.

O`zgaruvchan tok generatori qo`zg`almas stator va aylanuvchi rotordan iborat. Rotor odatda elektr magnit ko`rinishda bajarilgan bo`lib, chulg`ami qo`zg`atish chulg`ami deyiladi. Bu chulg`am o`zgarmas tok manbasidan kontakt xalqalari va shyotkalari yordamida o`zgarmas tok oladi. (1..2 rasm). Rotorni aylanishida har bir o`tkazgichda EYUK paydo bo`ladi.
E=Blv
bunda, l-o`tkazgich uzunligi, V-magnit induktsiyasi, v-generatorning rotori tezligi. Generatorning o`zgaruvchan toki chastotasi
f=pn/60
p-qutblar juftligi, n-aylanish chastotasi (min^-1)
1..3-rasmda Sinxron generator ko’rsatilgan.
Sinxron dvigatel. Stator chulg’amlari dvigatelda aylantiruvchi magnit maydonni yuzaga keltiradi. Agar magnit maydoni stator va rotor bir o’qda mos tushsa (1..4-rasam) aylanuvchi moment yuzaga kelmaydi. Agar rotorni magnit maydoni b burchakka siljigan bo’lsa (1..4.a-rasm) aylanuvchi momentni yuzaga keltiradi..