Маvzu : Axborot va kommunikatsiya. Reja Axborot to`g`risida tushunca Axborotlarning turkumlanishi

Axborotni talqin qilish va javobni shakllantirish. Bu bosqichda axborot uzatuvchi bilan axborotni qabul qiluvchi o`z o`rinlari bilan almashinadilar. Axborotni qabul qiluvchi olgan axborotni talqin qiladi va javobni shakllantiradi.

6. 
   Javobni uzatish. Shakllantirilgan javob tanlab olingan kanal orqali axborotni uzatganga qaytib uzatiladi va shu bilan kommunikatsion jara¸n tugaydi.
   

Hozirgi paytda eng muhim kommunikatsiya vositasi sifatida kompyuterlar xizmat ko`rsatmoqda. Ular ¸rdamida axborot to`planadi, dasturlar tuziladi, ma’lumotlar banki hosil qilinadi. Kompyuterlar nafaqat ishlab chiqarishni boshqarish uchun, balki iqtisodi¸tning barcha jabhalari uchun o`ta zarur.

Shuni qayd qilish lozimki, shaxslar aro axborot almashuv jarayonida ayrim muammolar tu¨ilishi mumkin. Ounday muammolar turkumiga quyidagilarni qayd qilish mumkin:

0. 
   Idrok qilishdagi ruhiy farq;
   
1. 
   Ma’naviy (semantik) to`siq;
   
2. 
   No verBal imo-ishoralar;
   
3. 
   Filtrlash;
   
4. 
   Aloqa kanallarining xaDdan tashqari ko`payib ketishi;
   

0. 
   Nomaqbul tashkiliy struktura (tarkib).
   

Ma’lumki, kishilar bir xil ma’lumotni o`zlarining bilim darajalari, xa¸tiy tajribalari, qiziqish doiralari, Ehti¸jlari, xissiy tuy¨ularining turlichaligidan o`zlaricha turlicha talqin qiladilar va qabul qiladilar. Bu o`rinda rahbar bilan bo`ysinuvchi o`rtasidagi munosabat ham muhim rol o`ynaydi. Bir-biriga ishonch va o`zaro bir-birini anglash bor joyda axborot ko`lami kengayadi, ularning aniqligi oshadi, javobgarlik ham bir xilda bo`ladi.

Ma’naviy (semantik) to`siq uzatila¸tgan axborotni kodlashtirishda qo`llanilgan belgi (simvol)larning axborotni qabul qiluvchilar didlariga (ularning lavozimlari, mavq?ylari, mintalitet, milliy urf-odatlari nuqtai nazardan) mos tushmaganligida namo¸n bo`ladi.

Simvol (belgi)lardan tashqari axborotlar bilan almashuv cho¨ida no verbal, ya’ni o¨zaki ¸ki so`zda emas, balki imo-ishoralar, masalan, chehra, sovlat, vajohat, gapirish mahalida tovushning o`zgarib turishi kabilar ham bajaruvchiga aytiladigan so`z mohiyatini tubdan o`zgartirilgan holda etkazilishiga sabab bo`lishi mumkin. Ruhshunoslarning fikricha, so`z bilan aytiladigan axborotning 90 foizigacha qismi so`z orqali emas, balki no verbal yo`l bilan qabul qilinar ekan.

Filtirlash - axborotning iste’molchiga tez etkazaborishi va uni ixchamlashtirish, noxush “ma’lumotlar” dan tozalash maqsadida a?birot soddalashtiriladi, qayta ishlanadi, tegishli jamlar chiqariladi. Bundan tashqari quyi bo`¨indagi rahbarlar, o`zlari hohlamagan, ammo yuqori bo`¨indagi rahbarlar bilishi shart bo`lmagan axborotlarni yubormaydilar. Shu tariqa axborotlar filtirlanadi.