Mavzu -11: R, L va s elementlarni ketma-ket ulangan sinusoidal tok zanjirlari. Maqsad

47 b rasmda x_L> x_C da zanjirda kuchlanish va tokni qanday o`zgarishi ko`rsatilgan.
Vektor diagramma ko`rishda (47 v rasm) boshlang`ich vektor sifatida tok vektorini olish kerak, chunki ketma-ket ulanganda tok hamma elementlarda bir xil bo`ladi. Shartga ko`ra, boshlang`ich vektorni haqiqiy o`qni musbat yo`nalishi bo`yicha joylashtiramiz (bu yerda va undan keyin o`qlarni belgilaymiz).
Kompleks formada aktiv, induktiv va sig`im qarshiliklaridagi zanjir qismlarida kuchlanishlar tushuvi mos holda
_R = R _L = j x_{L C} = -j x_c
Aktiv qarshilikli qismdagi _R kuchlanish vektori faza jihatidan tok vektori bilan mos tushadi va uni vektor diagrammada tok vektori yo`nalishi bo`yicha o`tkazamiz. Induktiv qarshilikli qismdagi <sub>L</sub> kuchlanish vektorini tok vektoriga nisbatan soat strelkasi yo`nalishiga qarshi burash kerak. Sig`im qarshilikli qismda <sub>C</sub> kuchlanish faza jihatidan tokdan /2 burchakka orqaga qoladi, birok bu kuchlanish vektorini tok vektori ga nisbatan soat strelkasi yo`nalishi bo`yicha burash kerak.
Kirxgofning ikkinchi qonuniga asosan quyidagi tenglamani yozish mumkin.
= <sub>R</sub> + <sub>L</sub> + <sub>C</sub>
Zanjirni to`la kuchlanish vektori ni topish uchun _R vektorni oxiriga _L
vektorni parallel kuchiramiz va _L vektor oxiridan _C vektorni parallel
qo`yamiz.

To`la kuchlanish vektorini <sub>C</sub> kuchlanish vektori oxiri bilan koordinata boshini tutashtiramiz.Vektor diagrammalar x<sub>L</sub>> x<sub>C</sub> (demak, u<sub>L</sub>> u<sub>C</sub> ) hol uchun ko`rilgan. Zanjirdagi tok to`la kuchlanishdan  burchakka orqaga qoladi, kompleks qiymati esa = Z

R L va RC o’zaro ketma-ket ulangan elektr zanjirlari
Elektr zanjirlarida R va L yoki R va C ketma-ket ulangan hollar uchun ham xuddi shunday tahlil qilinadi.
Birinchi holda (49 a -rasm)
x_C = 0 ; x = x_L ; Z =
 = arctg x_L/R I = U / Z = U/

Shu holatga mos keluvchi vektor diagramma 49 v -rasmda tasvirlangan. Zanjirdagi tok kuchlanishdan ( burchakka orqaga qoladi.

R va S elementlar ketma-ket ulangan zanjir uchun (49 a - rasm).
x_L = 0 ; x = -x_C ; Z =
 = arctg -x_C/R I = U / Z = U Z /
Shu holatga mos keluvchi vektor diagramma 49 v-rasmda tasvirlangan. Zanjirdagi tok faza jihatdan kuchlanishdan  burchakga oldinga ketadi.