Mavzi: mahsulot sifati va uni nazorat qilish

Maxsulot shtrixli kodlanish uchun ayrim davlatlarning EA kodi 

 

Davlat 

kodi 

Davlat nomi 

Davlat 

kodi  

Davlat nomi 

Davlat 

kodi 

Davlat nomi 

93 

Avstraliya 

539 

Irlandiya 

383 

Sloveniya 

90-91 

Avstriya 

569 

Israniya Italiya 

00-09 

AQSH va 

779 

Argentina 

84 

Kipr  

 

Kanada 

54 

Bel’giya va 

80-83 

Xitoy 

869 

Turkiya 

 

Lyuksemburg 

529 

Kuba 

64 

Finlyandiya 

380 

Bolgraiya 

690 

Meksika 

30-37 

Fransiya 

789 

Brazilya 

850 

Niderlandiya 

859 

Chexiya  

50 

Buyuk 

Britaniya 

750 

Yangi-

Zellandiya 

780 

Chili 

599 

Vengiriya 

87 

Norvegiya 

73 

Shvetsiya 

759 

Venesuela 

94 

 

76 

Shveytsvriya 

0  1   2  3   4  5  6  7  8 9  0 0 

5 

Давлат  

коди 

Махсулот коди 

Назорат сони 

Тайёрловчи коди 

---

400-440 

Germaniya 

70 

Pol’sha 

860 

Yugoslaviya 

489 

Gonkog 

590 

Portugaliya 

880 

Janubiy 

520 

Grettsiya 

560 

Rossiya 

 

Koriya 

57 

Daniya 

460-469 

Singapur  

45-49 

Yaponiya 

729 

Isroil  

888 

 

478 

O’zbeksiton  

 

Kodlar tartibidan iborat: 

-davlat kodi davlat bayrog’i: 

-korxona firma tayyorlovchi kodi. 

-nazorat soni. 

Ba`zan  tayyorovchi  korxona  kodinig  urniga  maxsulotning  qayd  etish  tartibi  raqami  

keltirilishi  ham  mumkin. Raqamlar qatori  skayner  uchun emas balki   xaridorlar  uchun  

mo’ljallangan.  Talabgor  (xaridor)  uchun  ma`lumot  faqat    maxsulot    tayyorlangan 

davlatni  bildirish  bilan  chegaralanadi,  chunki  davlat    kodi  maxsus  nashrlarda  va 

ma`lumotnomalarda  keltirilib  turadi  yoki    ma`lumot  bazalarida  saqlanishi  mumkin. 

To’lik  shtrixli  kodi  tashqi  savdo  tashkilotlariga  yoki  savdo  obe`ktlariga  maxsulotning 

aniq kelib chiqishi rekvizitalari  bilan va  kerak bo’lsa maxsotning kontrakt shartnoma  

talablariga    mos    kelmaydigan  parametrlari  va  ko’rsatkichlari  borasida  aniq  manzilga 

radiya  yoki    norozilik  bildirish  imkoniyatlarini  yaratadi.  O’zbekiston  Respublikasida  

shtirx-kodlar tobora keng  tadbiq etilib bormoqda. 1999  yili O’zdavstandart qoshidagi 

metrologiya,  standartlashtirish  va  sertifikatalshtirish    sohasidagi  mutaxasislarni 

tayyorlash  va  malaka    oshirish  institutida    shtrix-kodlar    masalalari  bilan  

shug’ullanuvchi  markaz  tashkil  etiladi.  Ushbu  markazning  ta`sis  etilishidan  maqsad  

maxsulotlarni  avtomatlashtirilgan  tarzda  identifikatsiyalash    borasidagi    muammolarni 

hal  etish  va  bu    faoliyatni  keng  ravishda  targ’ib    etishdir.  Albatta    bunda    xalk’aro 

me`yoriy  hujjatlarni  hisobga  olgan  holda    kodlashning    standartlashtirish  alohida  

ahamiyatga egadir. O’zbekiston Respublikasida shtrixli kodlashning tadbiq  etishi eng 

avvalo 1996 yilning 26 aprelida qabul  qilingan  iste`molchilarning huquqlarini himoya 

qilish  to’g’risida  nomi  konunning  4  moddasida  ko’rsatilgan  iste`molchining  xarid 

qilinayotgan  maxsulot  haqida    zarur  va  ishonchli  ma`lumot  olish  huquqini    amalga  

oshirishda yangi zamin  yaratadi. Shtrixli kodlash  ishlab  chiqarish korxonalari uchun 

quyidagi imkoniyatlarni  yaratadi. 

-avtomatlashtirilgan bosharuv tizimlarining tadbiq etilishini osonlashtiradi. 

-ishlab    chiqarish,  maxsulotni  saqlash  va  realizatsiya  qilish  kabi  faoliyatlardagi  hisob-

kitob  ishlarining samaradorligini oshiradi. 

-resurslarni chuqur tahlil qilish imkoniyatini beradi. 

-hujjatlar  aylanishini qisqartiradi. 

-maxsulotni realizatsiya qilish va harakati haqidagi ishonchli  ma`lumotlarni muntazam 

ravishda yig’ishini yo’lga qo’yish mumkin. 

-boshqaruv  va  nazorat organlariga tezkor ravishda  maxsulot  xususidagi  ma`lumotlarni 

tavsiya  etish. 

 

Biroq  xaridor    sotib  olayotgan  maxsulotning  faqat  tayyorlangan  davlati 

borasidagi  ma`lumotnigina  emas,  balki  tegishli  barcha  ma`lumotlarni  ham  bilishini 

istaydi.  Bu  muammo  ham  vaqti  kelib  standartlashtirish  vositalarida  hal  etilish  va 

---

mumkin.  Biroq  buning  uchun  sertifikatlashtirish  yo’li  Bilan  tasdiqlanuvchi 

standartlarning majburiy  talablarining ro’yxatini kengaytirish lozim  bo’ladi. 

Nazorat  savollalri. 

1.Maxsulot sifatiga  ta`sir etuvchi omillar nechta va qaysilar. 

2.Tashkiliy omillarga nimalar  kiradi. 

3.shtrix kodlardan maxsulotlarga nisbatan tadbiq etish g’oyasi qachon paydo bo’lgan. 

Tayanch iboralari: 

1.Maxsus konstruktorlik. 

2.Yarim fabrikatlar. 

3.shtrix kodlar. 

4.Mikroprotsessor. 

5.Nomenklaturasi.