Mavu: Kirish. Metrologiya bo‘yicha asosiy ma’lumotlar. Elektronika va avtomatika tarmoqlarida metrologik xizmat va ta’minot

Metrologik ta‟minotning asosiy maqsadi va 
vazifalari. 
 
Метрологик таъминотнинг
вазифасига
қуйидагилар юклатилган: 
•
ўлчаш воситаларининг ишга яроқлилигини ташкил этиш,
таъминлаш ва тадбиқ этиш; 
•
ўлчашларни амалга ошириш, унинг натижаларини қайта ишлаш ва тавсия 
этиш борасидаги меъѐрий ҳужжатларни ишлаб чиқиш ва тадбиқ этиш; 
•
ҳужжатларни экспертизадан ўтказиш; 
•
ўлчаш воситаларининг давлат синовлари; 
•
ўлчаш воситаларининг ва услубларининг метрологик аттестацияси ва 
ҳоказолар. 
Метрологик таъминотнинг ўз олдига қўйган асосий
мақсадлари
: 
•
маҳсулот сифатини, ишлаб чиқариш ва уни автоматлаштиришнинг 
самарадорлигини ошириш; 
•
деталлар ва агрегатларнинг ўзаро алмашувчанлигини таъминлаш; 
•
моддий бойликларнинг ва энергетик ресурсларининг ҳисобини олиб 
бориш ишончлилигини таъминлаш; 
•
атроф-муҳитни ҳимоя қилиш; 

---

Metrologik ta‟minotning tashkil etuvchilari. 
Ўлчаш информациясига нафақат миқдор бўйича талаблар, балки сифат
бўйича ҳам талаблар қўйилади. Бунга унинг (ўлчашнинг) аниқлиги, ишончлилиги, 
тан нархи ва самарадорлиги каби тавсифлар киради.
Бу сифат тавсифларининг барчасининг асосида метрологик таъминот ѐтади.
Метрологик таъминотни шундай
таърифлаш
мумкин - ўлчашлар бирлилигини 
таъминлаш ва талаб этилган аниқликка эришиш учун зарур бўлган техникавий
воситалар, тартиб ва қоидаларнинг, меъѐрларнинг, илмий ва ташкилий
асосларнинг белгиланиши ва тадбиқ этилиши.
Метрологик таъминотнинг тўртта
ташкил этувчиси 
мавжуддир: 
1.
Илмий асоси: метрология - ўлчашлар ҳақидаги фандир; 
2.
Техникавий асослари -
катталиклар бирлигининг давлат эталонлари, каталиклар бирлигини эталонлардан
ишчи воситаларга узатиш, ўлчаш воситаларини яратиш ва ишлаб чиқишни йўлга
қўйиш, ўлчаш воситаларининг мажбурий давлат синовлари ва уларни бажариш
услубларининг метрологик аттестацияси, ўлчаш воситаларини ишлаб чиқишда, 
таъмирлашда ва ишлатишда мажбурий давлат қиѐслашидан ўтказиш, модда ва 
материалларнинг таркиби ва хоссалари бўйича стандарт намуналарни яратиш, 
стандарт маълумотномалар, маҳсулотнинг мажбурий давлат синовлари.