Mavqei alohida o‘rin egallaydi

Favqulodda  zararlar. 
Favqulodda  zararlar  -  bu  korxonalarning  odatdagi 
faoliyatidan  chetga  chiquvchi  hodisalar  yoki  operatsiyalar  natijasida  paydo 
bo‘ladigan  va  ro‘y  berishi  kutilmagan  odatdan  tashqari  xarajatlar  moddalaridir. 
Bunga  davr  xarajatlari  tarkibida  aks  ettirilishi  kerak  bo‘lgan  o‘tgan  davr  moddalari 

---

 
 
212 
kirmaydi. 
U  yoki  bu  moddaning  favqulodda  zararlar  moddasi  sifatida  aks  ettirilshi  uchun 
quyidagi mezonlarga javob berishi shart: 
- korxonaning odatdagi xo‘jali faoliyatiga xos bo‘lmasligi kerak; 
- bir necha yil mobaynida takrorlanmasligi lozim; 
- boshqaruv xodimi tomonidan qabul qilinadigan qarorlarga bog‘liq bo‘lmasligi 
kerak. 
Tegishli  moddalarni  favqulodda  zararlarga  kiritish  yoki  kiritilmaslik  to‘g‘risida 
qarorlar  qabul  qilishda  korxona  faoliyat  yuritayotgan  sharoit  ham  hisobga  olinadi. 
Masalan,  korxona  alohida  iqlim  sharoitlarida  joylashgan  bo‘lsa  va  uning  shu  iqlim 
sharoitiga  bog‘liq  holda  ishlamay  turib  qolishlari  favqulodda  holat  deb 
baholanmaydi. Chunki ushbu holat “bir necha yil mobaynida takrorlanmasligi kerak” 
degan mezonga javob bermaydi. 
Shuni  ta’kidlash  lozimki,  hozirgi  sharoitda  korxonalarning  mahsulot  ishlab 
chiqarishi va uni sotishi biln bog‘liq xarajatlari o‘sish tendensiyasiga ega. Bunga xom 
ashyo,  materiallar,  yonilg‘i,  energiya  va  uskunalarning  qimmatlashishi,  kreditdan 
foydalanish  uchun  foizlr  stavkasining  o‘sishi,  transport  xizmatlari  tariflarining 
ko‘tarilishi, reklama xarajatlarining ko‘payishi sabab bo‘lmoqda. 
Mahsulot  tannarxi  nazariyasida