Mavqei alohida o‘rin egallaydi

Sanoat korxonalarining iqtisodiy barqarorligi monitoringi va tahlilini 
o‘tkazish mezonlari
 
Iqtisodiyotni  barqaror  rivojlantirish,  fan-texnika  taraqqiyotini  yana  xam 
jadallashtirish,  ishlab  chiqarish  saloxiyatidan  oqilona  foydalanish,  resurslarning 
xamma  turlarini  xar  tomonlama  tejash  va  ishlab  chiqarishni  boshqarishning  bozor 
iqtisodiyoti  qonulariga  mos  ravishda  olib  borish  mamlakatimiz  iqtisodiy 
strategiyasining eng muxim tarkibiy qismidir. 
Yuqorida  keltirilgan  xo‘jalik  samaradorligini  baholash  usullari  va 
ko‘rsatkichlaridan  tashqari  bugungi  kunda  amaliyotda  korxonalarning  iqtisodiy 

---

 
 
89 
nochorlik belgilarini aniqlash uchun mezonlar tizimi ham qo‘llaniladi.  
“Korxonalarning moliyaviy-iqtisodiy ahvoli monitoringi va tahlilini o‘tkazish 
mezonlarini  aniqlash  tartibi  to‘g‘risida»gi  Nizomga  ko‘ra  korxonalar  quyidagi 
guruxlarga bo‘linadi: 

 
iqtisodiy barqaror korxona 

 
iqtisodiy xatarli korxona 

 
iqtisodiy nochor korxona: 

 
o‘z to‘lov qobiliyatini tiklash imkoniyatiga ega; 

 
o‘z to‘lov qobiliyatini tiklash imkonyatiga ega bo‘lmagan korxonalar. 
Korxonalarning iqtisodiy nochorlik belgilarini aniqlash uchun mezonlar tizimi 
ham qo‘llaniladi. Ularning qatoriga quyidagilarni kiritish mumkin: 

 
to‘lov qobiliyati koeffitsienti (K
tq
); 

 
xususiy aylanma mablag‘lar bilan ta’minlanganlik koeffitsienti (Kxm); 

 
Mahsulot ishlab chiqarish xarajatlari rentabelligi (Rix), 

 
Aktivlar rentabelligi. (Ra): 

 
xususiy va qarzga olingan mablag‘lar nisbati koeffitsienti (Kxq); 

 
Ishlab chiqarish quvvatidan foydalanish koeffitsienti: 

 
Eskirish koeffitsenti (Kesk)