Mavqei alohida o‘rin egallaydi

mahsulot  tannarxi  tuzilmasi
  degan  muhim 
tushuncha  mavjud.  U  ayrim  xarajatlarning  mahsulot  ishlab  chiqarish  uchun 
sarflanadigan  jami  xarajatlar  summasidagi  nisbatini  ko‘rsatadi.  Odatda,  tuzilma  foiz 
hisobida o‘lchanadi. 
Tannarx  tuzilmasi  tarmoqlar  va  korxonalarning  xususiyatiga,  ishlab  chiqarish 
texnologiyasi va ishlab chiqarishning tashkil qilinishiga bog‘liqdir. 
Mahsulot  tannarxining  tuzilmasi  o‘zgarmas  miqdor  hisoblanmaydi.  Sanoatning 
o‘sishi, texnika va ishlab chiqarish texnologiyasi takomillashishi, asosiy va aylanma 
fondlardan  foydalanishning  yaxshilanishi,  ish  haqi  miqdorining  o‘zgarishi,  iste’mol 
buyumlari  baholarining  tartibga  tushishi  va  transport  tariflarining  o‘zgarishi  bilan 
mahsulot tannarxi tuzilmasi ham o‘zgaradi. 
Mahsulot  tannarxida  qaysi  guruxdagi  xarajatlar  asosiy  o‘rin  tutishiga  qarab, 
sanoat  tarmoqlari  bir-biridan  fark  qiladi  —  ko‘p  mehnat,  ko‘p  material,  ko‘p 
energiya, ko‘p mablag‘ talab kiladigan bo‘ladi.  
Ishlab chiqarishning tarmoq xususiyatlarini hisobga olish, tannarx tuzilmasini va 
ishlab  chiqarish  xarajatlarini  iqtisodiy  tahlil  qilish  ishlab  chiqarishda  yuz  beradigan 
asosiy  texnik-iqtisodiy  jarayonlarni  o‘rganish,  ishlab  chiqarishdagi  chiqimlarni 
kamaytirishning asosiy yo‘llarini belgilashga imkon beradi.