Mavqei alohida o‘rin egallaydi

 
Ko‘r = Kk + (Km 
* 
P
2
) / 12 - (Kch * P
1
) / 12, 
Bu yerda: Kk — kirish davridagi (rejalashtirilayotgan yil boshidagi) quvvat; 
Kt — yil davomida ishga tushirilgan quvvat; 
Kch — chiqish davridagi (yil oxiridagi) quvvat; 
P
1
 
—  rejalashtirilayotgan  davrdagi  ishlab  chiqarish  quvvatidan 

---

 
 
160 
foydalanilmagan oylar soni; 
P
2
  —  rejalashtirilayotgan  davrda  ishga  tushirilgan  ishlab  chiqarish 
quvvatidan foydalanilgan oylar soni. 
Asosiy  fondlardan  va  ishlab  chiqarish  quvvatidan  foydalanishni  yaxshilash 
ijtimoiy  ishlab  chiqarishning  samaradorligini  oshirishga,  kapital  mablag‘ 
sarflamay,  qo‘shimcha  mahsulot  ishlab  chiqarishga,  mehnat  unumdorligi  va 
samaradorlik o‘sishiga xamda mahsulot tannarxini kamaytirishga imkon yaratadi. 
Shuning uchun ham hozirgi sharoitda respublikada ulardan unumli foydalanishga 
katta e’tibor berilmokda. 
Korxona  asosiy  ishlab  chiqarish  fondlaridan  foydalanishni  yaxshilashning 
asosiy yo‘nalishlari sifatida quyidagilarni ko‘rsatish mumkin: 
Tashkiliy yo‘nalishlar bo‘yicha:
 
•
 
ishlab chiqarishni tashkil etishni va resurslar bilan ta’minlashni yaxshilash. 
•
 
asosiy vositalarning faqat korxonaga ish beradigan qisminigina olish; 
•
 
smena  davomida  uskunalar  bekor  turib  qolishini  qisqartirish  va  uning 
oldini olish; 
•
 
uskunalarning smenalik koeffitsiyentini oshirish; 
•
 
bekor turuvchi uskunalarni qisqartirish va tugatish; 
•
 
eskirgan  va  ma’naviy  talabga  javob  bermaydigan  asosiy  vo-sitalarni 
hisobdan chiqarish; 
•
 
asosiy vositalarni farqlash va tarkiblashni qayta o‘zgartirish; 
•  asosiy  vositalarga  amortizatsiya  hisoblashning  muvofiq  shakllarini 
belgilash va h.k. 
Texnik yo‘nalishlar bo‘yicha:
 
•
 
ta’mirlash va profilaktika tadbirlarini o‘z vaqtida va sifatli ravishda amalga 
oshirish; 
•
 
eskirgan asosiy vositalarni yangilari bilan almashtirish; 
•
 
avtomatlashtirilgan tizimni yaratish; 
• mexanizatsiyalashni kuchaytirish va h.k. 
Ekspluatatsion yo‘nalishlar bo‘yicha:
 
•
 
 uskunalarni ekspluatatsiya qiluvchi xodimlarning malakasini oshirish; 
•
 
bir smenalik va ko‘p smenalik; 
•
 
ishlab chiqarish hajmiga qarab asosiy vositalarni texnik holat va harakatini 
boshqarish; 
•
 
asosiy vositalar qarovi yuzasidan mas’ul shaxslarni ajratish; 
asosiy vositalar bo‘yicha javobgarlik markazlarini belgilash va x.k. 
Sanoat  asosiy  fondlari  va  ishlab  chiqarish  quvvatlari  samaradorligini 
oshirishda  korxonalarda  texnologik  uskunalarning  ish  smenasini  ko‘paytirish 
katta ahamiyatga ega. 
Uskunalardan  intensiv  foydalanishni  yaxshilash  uchun  korxonaning  texnika 
va texnologiyasini takomillashtirish, mashinalarning ish tezligini oshirish, metall 
quyishga,  kimyoviy  jarayonlarga  sarflanadigan  vaqtni  qiskartirish,  shuningdek, 
kadrlar  malakasining  texnikaviy  saviyasini  oshirish,  korxonalarni  yiriklashtirish, 
ixtisoslashtirish  va  diversifikatsiya  qilish  asosida  mahsulot  ishlab  chiqarishni 
tashkil etish zarur. 

---

 
 
161