Mavqei alohida o‘rin egallaydi

K
eks
= t
xaq/
 t
rej
 
Bu yerda: t
xaq
 – uskunalardan haqiqiy foydalanilgan vaqt, soatlar; 
t
rej
 – uskunalarning normaga asosan foydalanish muddati, soatlar. 
Misol. Agar 8 soatlik smena mobaynida ta’mirlash uchun 1 soat rejalashtirilib, 
amalda  5  soat  sarflangan  bo‘lsa,  u  holda  ekstensiv  foydalanish  koeffitsiyenti  0,71 
(5

(8-1))  ni  tashkil  qiladi.  Bu  esa  asbob-uskunalardan  smena  davomida  faqat  71  % 
foydalanilganligini anglatadi. 
Korxonalarda  bunday  uskunalarning  bir  emas,  bir  nechta  –  o‘nta  yoki 
yuztasidan foydalaniladi. Shu munosabat bilan uskunalarning smenalik koeffitsiyenti 
- sutka davomida mashina-smenalarning o‘rnatilgan uskunalarning umumiy soni yoki 
ishchi  o‘rinlariga  nisbatini  aniqlash  zaruriyati  tug‘iladi.  Bu  holda  smenalilik 
koeffitsiyenti quyidagi formula asosida aniqlanadi: