Савол ва топширицлар:
Ижтимоий тарбия тушунчасининг мазмун мохияти нимадан иборат?
Тарбияси «кийин» бола билан олиб бориладиган ижтимоий педагогик фаолият мазмуни хасида фикр юритинг.
Одоб-ахлоқ — хаётий меъёрлар сифатида.
Ижтимоий педагогикада меъёрлардан чекиниш — ofhiii тушуичаси.
Меъёр тушунчаси тиббиёт, психология, педагогика ва социология фанларида кенг кулланилади. Унга аниқ бир таъриф бериш жуда кийин. Масалан, битта тиббиётнинг ўзидагина меъёр тушунчасига 200 дан ортиқ таъриф берилган. Умумий холда меъёр — бу объектив воқеликни белгиловчи идеал билим, аниқ воқеликни тавсифловчи ўртача статистик кўрсаткичдир. Тиббиётда, психологияда, социо- логияда меъёрларнинг ўз таснифи, параметрлари, кўрсаткичлари мавжуд. Белгиланган, жамият томонидан қабул қилинган ва тан олинган меъёрларга мос келмаслик жараёни иккинчи бир тушунча — чекиниш, ёки огиш билан белгиланади.
Ижтимоий педагогикада «меъёр» хамда «меъёрлардан чекиниш» масалалари мухим ахамият касб этади. Улар болаларнинг ижтимоий хулқи ва ривожланиш жараёнини тавсифлашда ёрдам беради. Чекинишлар асосан, негатив ва позитив характерга эга. Негатив чекинишларга акди заифлиқ шунингдеқ наркомания, алкоголизм, жиноятчилик сингари инсоннинг ижтимоийлашувига, умуман жамиятга салбий таъсир кўрсатадиган харакатлар негатив характерга киради.
Чекинишнинг (отшнинг) тўрлари.
Меъёрлардан чекинишнинг тўртга тўри мавжуд. Булар: жисмоний, психиқ педагогик ва ижтимоий.
Жисмоний чекиниш биринчи навбатда инсоннинг соглиги билан боглиқ булиб, тиббий кўрсаткичлар орқали белгиланади. Буларга инсоннинг буйи, вазни кабилар кириши мумкин. Бундан ташқари
102
бирон бир фаолият юритишда имкониятлари чекланган, яъни соелиги туфайли ўз крбилиятини йўқртган, дефекги бор инсонлар Хамда ногиронлар шулар жумласидандир. Сорлиги ва ривожланиши жҳатидан чекинишларга дуч келган инсонлар тўрли классификация- ларга ажратилади. Шундай имкониятлари чекланган инсонлар гўрухига куйидагилар киради:
Булар фаолият юритишда қийин- чиликларни вужудга келтирувчи анатомик элементлар, психик ёки физиологик аномалиялар ёки йўқртишларга дуч келган ин- сонлардир.
имкониятлари чекланган инсонлар. Булар кабул килинган меъёрлардан чекинган ёки ўз крбилиятларини йўқртган инсонлардир.
ишга лаёцатсиз, ногирон инсонлар. Бу ёши, жинси ва тўрли ижтимоий факторлардан келиб чикдан холда инсоннинг жамиятдаги ижтимоий ролини бажаришдаги имкониятларининг чекланишидир,
Бунда «камчилик» тушунчаси кулланади. Инсонларда жисмоний, психиқ мўраккаб ҳамда огир камчиликлар булиши мумкин.
Жисмоний камчилик бу — инсон ривожланишидаги бир умрлик ёки даврий камчиликлар: хронологиқ соматик ёки юцумли касал- ликлардҳ).
Психик камчилик инсоннинг психик ривожланишидаги бир умрлик ёки даврий камчиликлар булиб, у таълим олишда маълум Кийинчиликларни вужудга келтириши мумкин. Унга нуҳнинг бўзилиши, миянинг зарарланиши кабилар киради.
Мўраккаб камчилик хам жисмоний ва психик камчиликларни Ўз ичига олади.
Огар камчилик — бу Давлат таълим стандартлари асосида таълим олишга лаёкатсиз жисмоний ва психик камчиликларнинг юқори даражасидир.
Do'stlaringiz bilan baham: |